عوارض مصرف مواد مخدر در بارداری،

هر وقت یک فرد مواد مخدر را مصرف می کند، او به طور بالقوه باعث آسیب جدی جسمی و روحی بدن او در دوران بارداری می شود. در کنار اثرات رایج سوء مصرف مواد مخدر در بارداری مانند آسیب اندام، او همچنین خطر ابتلا به وابستگی فیزیکی و یا اعتیاد به مواد مخدر یا مصرف بیش از حد آن را در بارداری به خطر می اندازد. این خطرات مصرف مواد مخدر به اندازه کافی برای یک بالغ عادی قابل ملاحظه است اما برای زنان باردار، جنین ها و نوزادان از نظر آماری بیشتر است,حتما توصیه مبشود که اطلاعات کافی در مورد تغذیه در دوران بارداری داشته باشید.

چرا مصرف مواد مخدر در بارداری بر نوزادان متولد نشده تاثیر می گذارد؟

بخشی از همه چیزهایی که یک زن باردار مصرف می کند به سمت تغذیه و رشد جنین می رود. در نتیجه، در هر زمان او از مواد مخدر استفاده می کند، بدن او برخی از این مواد شیمیایی را به جنین می فرستد. جفت، که بعدها یک مانع محسوب می شود که جنین را از هر چیز مضر مانند مواد اعتیاد آور که مادر ممکن است مصرف کند، بیشتر شبیه یک فیلتر است که اجازه می دهد مواد مخدر و دیگر مواد مضر عبور کنند. لذا اثرات سوء مصرف مواد مخدر در بارداری نه تنها برای مادر بلکه برای نوزاد نابالغ نیز می تواند شدید باشد.

اثرات جانبی بالقوه مصرف مواد مخدر در بارداری

در حالی که عوامل متعددی بر توسعه جنین و یک کودک جوان تاثیر می گذارد، مصرف مواد مخدر در بارداری باعث ایجاد اثرات مضر و گاه درازمدت بر کودک می شود. در ادامه به موارد زیر اشاره می شود که عوارض احتمالی مصرف مواد  غیرقانونی در دوران بارداری.

- مشکلات رفتاری

- وزن کم هنگام تولد

- تحریک در جنین ها کاهش یافته است

- تاخیرهای رشد مانند نقص توجه، مهارت های زبان و یادگیری

خطر استفاده از مواد مخدر در بارداری

زنان باردار باید تغییراتی در شیوه زندگی ایجاد کنند تا شانس حاملگی سالم را افزایش دهند. آنها باید از غذاها، نوشیدنی ها و فعالیت هایی که ممکن است آنها را به خطر انداخته اند، اجتناب کنند. آنها باید مکمل های روزانه را مصرف کنند، مقدار زیادی استراحت و تمرین را به آرامی انجام دهند. حتی زمانی که زنان اقدامات احتیاطی را انجام می دهند، ممکن است هنوز در معرض خطر عوارض باشند.

درمان اعتیاد به مصرف مواد مخدر در بارداری

اگر به مواد مخدر یا الکل معتادید یا قبل از اینکه باردار شوید یا در دوران بارداری خود، کمک در دسترس است. گرفتن کمک در اولین فرصت ممکن شانس خود را برای داشتن یک کودک سالم و حفظ سلامت و سلامت خود را افزایش می دهد.شما تعدادی از گزینه های درمان را انتخاب کنید. هر گزینه نشان دهنده یک مجموعه منحصر به فرد از مداخلات ارائه شده در تنظیمات است که در شدت و مدت زمان است. بهترین درمان ها اعتیاد شما، سلامت روان، سلامت جسمی و وضعیت تولید مثل را در بر می گیرد.

اولین گام در جهت درمان برای بسیاری از افراد، سم زدایی و برداشت از نظر پزشکی است. در طول این فرایند، یک تیم متخصصان پزشکی، مراقبت های لازم را به شما خواهد داد و در صورت نیاز، داروها را به شما و فرزندتان اضافه می کند، در حالی که این ماده بدن شما را ترک می کند.  بسته به نوع مصرف دارو و شدت اعتیاد، می توانید در یکی از انواع تنظیمات، که در زیر توضیح داده شده است، می توانید سم زدایی کنید.

مصرف مواد مخدر در بارداری، الکل و یا تنباکو در دوران بارداری، نه تنها زن بلکه جنین در حال رشد آن را نیز در معرض مواد قرار می دهد و می تواند اثرات بالقوه زیان آور و حتی دراز مدت بر روی کودکان در معرض خطر داشته باشد. سیگار کشیدن در دوران بارداری می تواند خطر مرگ نوزادان، مرگ و میر نوزادان، سندرم مرگ ناگهانی نوزاد، زایمان زودرس، مشکلات تنفسی، رشد جنین و کاهش وزن هنگام تولد را افزایش دهد. نوشیدن در دوران بارداری می تواند به اختلالات طیف الکل جنین منجر شود که با وزن کم هنگام تولد و مشکلات مداوم و شناختی و رفتاری همراه است.

استفاده از بعضی از مواد مخدر، از جمله مواد مخدر در بارداری ممکن است باعث ایجاد یک سندرم برداشت در نوزادان شود که به نام سندرم اختلال نارسایی نوزاد (NAS) شناخته شده است. نوزادان مبتلا به نارسایی احتقانی بیشتری در معرض تشنج، مشکلات تنفسی، مشکلات تغذیه ای، وزن کم هنگام تولد و حتی مرگ هستند.

تحقیقات ارزش درمان مبتنی بر شواهد برای زنان باردار (و نوزادان آنها)، از جمله داروها را تعیین کرده است. به عنوان مثال، اگرچه هیچ دارویی برای تأمین وابستگی به مواد افیونی در زنان باردار تایید نشده است، نگهداری متادون همراه با مراقبتهای قبل از زایمان و یک برنامه جامع درمان دارویی می تواند بسیاری از پیامدهای ناشی از سوء مصرف هروئین را درمان کند.با این حال، نوزادانی که در دوران بارداری در معرض متادون قرار دارند.

همچنان برای درمان علائم برداشت نیاز به درمان دارند. به تازگی، یکی دیگر از گزینه های دارویی برای وابستگی به مواد مخدر، بوپرنورفین، نشان می دهد که نشانه های نشانه کمتر در نوزادان نوزادان نسبت به متادون است، که باعث می شود در بیمارستان بستری کوتاه تر شود. به طور کلی، مهم است که از زنان مراقب مصرف مواد مخدر در دوران بارداری مراقبت کنید و در صورت لزوم به درمان بپردازید.

عوارض مصرف مواد مخدر در بارداری

وقتی یک زن باردار مواد مخدر را مصرف میکند، به طور بالقوه هر دو خود و کودکش را در معرض خطر قرار می دهد. جنین ها و نوزادان تازه متولد می تواند تاخیرهای شدید رشد همراه با سوء مصرف مواد در طول بارداری را تجربه کند. علاوه بر این، بعضی از داروها می توانند به جنین آسیب برساند و به شدت آن را می میراند. اگر شما یا یکی از عزیزان باردار هستید و در مورد اثرات داروها در دوران بارداری نگران هستید، لطفا خط تلفن رایگان خود را در حال حاضر تماس بگیرید. هماهنگ کنندگان پذیرش ما ۲۴ ساعته در دسترس هستند تا با شما درباره راه هایی که داروها بر حاملگی تاثیر می گذارد صحبت کنند. آنها همچنین می توانند به شما در پیدا کردن یک برنامه درمان که می تواند به شما در بارداری کمک کند. امروز برای اطلاعات بیشتر با ما تماس بگیرید.

استفاده از مواد مخدر یا نوشیدن الکل در هنگام بارداری می تواند شماری از مسائل بهداشتی را برای مادر و کودک ایجاد کند. افزایش خطر ابتلا به مرگ و زایمان و سقط جنین به عنوان دو نمونه از نتایج بالقوه مواجهه زنان باردار که در حال مبارزه با سوء مصرف مواد مخدر هستند، خدمت می کنند.

افزایش خطر ابتلا به مرگ و زایمان و سقط جنین به عنوان دو نمونه از نتایج بالقوه مواجهه زنان باردار که در حال مبارزه با سوء مصرف مواد مخدر هستند، خدمت می کنند. 

۱۳ خطر در حین بارداری

۱- الکل

طبق گفته موسسه ملی سوء مصرف الکل و مشروبات الکلی، حتی مقدار کمی الکل مصرف شده در دوران بارداری می تواند نوزاد خطرناک را در معرض خطر قرار دهد .

نوشیدن الکل می تواند خطر سقط جنین را افزایش دهد و ممکن است بعضی از مشکلات توسعه در کودک شما مانند سندرم الکل جنین (FAS)، که به عنوان مثال شدید ترین در مورد اختلالات الکل جنین است، منجر شود.  تمامی اختلالات طیف الکل جنین شامل پیامدهای منفی می شود که بر سلامت جسمی، روحی و رفتاری فرزند شما تأثیر می گذارد که می تواند عمر طولانی خود را ادامه دهد .

۲- سیگار

سیگارهای حاوی مواد شیمیایی مضر هستند که می توانند مغز کودک را در معرض آسیب قرار دهند و می توانند میزان اکسیژن دریافتی جنین را محدود کنند. همچنین تأثیر نیکوتین بر رشد کودک بیشتر از تأثیر روی مادر است. طبق گفته موسسه ملی سوء مصرف مواد، غلظت نیکوتین در خون نوزاد به میزان ۱۵٪ بیشتر از مادر است.

قرار گرفتن نوزاد نوزاد شما در قندها، نیکوتین و مونوکسید کربن در دود سیگار همچنین می تواند در برخی از مسائل بهداشتی پس از زایمان، از جمله مسائل تنفسی، فلج مغزی و مشکلات بینایی و شنوایی ایجاد شود.

متاسفانه، خودتان سیگار نکشید، ایمنی کودک شما را به طور کامل تضمین نمی کند. حتی در مورد دیگران که سیگار می کشند می توانند فرزند شما را تحت تأثیر قرار دهند، که باعث کاهش وزن هنگام تولد، افزایش احتمال ابتلا به بیماری تنفسی و افزایش خطر ابتلا به سندرم مرگ ناگهانی نوزاد می شود.

۳- کوکائین

ردیابی اثرات منفی مصرف کوکائین در دوران بارداری یک کار دشواری است، بیشتر به این دلیل است که زنان متاهل کوکائین اغلب دارای مواد غذایی ضعیف و مراقبت های قبل از زایمان ناکافی هستند. مصرفکنندگان کوکائین همچنین تمایل دارند که این دارو را در ترکیب با مواد دیگر مانند الکل بکار ببرند و دشوار بودن دقیق تعیین اینکه چه ماده مسئولیت اثرات مضر روی جنین را دشوار می کند، سخت است.شناخته شده است که کوکائین تغییرات قلب و عروق طبیعی شما را در دوران بارداری تجدید می کند. زنان مصرف کننده دارویی خطر ابتلا به فشار خون بالا، تشنج، میگرن و جداسازی جفت از رحم را در معرض خطر قرار می دهند که توانایی مادر برای حمل نوزاد را به خطر می اندازد .

۴- هروئین

اگر هروئین را در دوران بارداری مصرف کنید، احتمال خونریزی، به خصوص در سه ماهه سوم و همچنین پره اکلامپسی (شدید فشار خون بالا) را افزایش می دهد. شما همچنینجنین در حال توسعه خود را در معرض خطر زایمان زودرس ، وزن بالاتری از وزن تولد و مرگ قرار داده اید. استفاده از داروهای غیرقانونی مانند هروئین همچنین خطر ابتلای نوزادان به سندرم سقط جنین نوزادان را کوتاه می کند و همچنین سندرم مرگ ناگهانی نوزادان (SIDS) را نیز افزایش می دهد که همچنین به عنوان مرگ نوزاد خوانده می شود.

نوزاد شما نیز ممکن است پس از تولد نوزاد مبتلا به سندرم اختلال نارسایی (نارسایی احتقانی) را تجربه کند، به طور مداوم در معرض هروئین در داخل رحم قرار می گیرد. ۱NAS یک سندرم برداشتن پس از زایمان است که نوزاد را با اثراتی از جمله تحریک پذیری، گریه بیش از حد، مشکلات تنفسی، مشکلات دستگاه گوارش و مسائل تغذیه مواجه می سازد. NAS نیاز به مراقبت های ویژه پزشکی دارد.

۵- ماری جوانا

بر خلاف باور عمومی، ماری جوانا می تواند مضر باشد و در هنگام تلاش برای تزریق، بارداری و شیردهی باید از آن اجتناب شود.  در حالی که مدارک محدودی در مورد نحوهاستفاده از ماری جوانا بر روی یک جنین در حال رشد وجود دارد ، مطالعات متعدد نشان می دهد که استفاده از آن ممکن است با اختلال رشد جنین، فرم های نادر سرطان، زود هنگام و وزن کم هنگام تولد همراه باشد.استفاده از ماری جوانا در دوران بارداری ممکن است با مشکلات ناخودآگاه، نقص در مهارت های تصمیم گیری و عملکرد ضعیف علمی مرتبط باشد.

MDMA-6 (اکستازی)

مطالعات نشان می دهد که قرار گرفتن در معرض MDMA جنینی در سه ماهه اول می تواند مشکلات حافظه بلند مدت و اختلال یادگیری، و همچنین مشکلات حرکت و هماهنگی در کودک را ایجاد کند. مواردی نیز وجود دارد که نوزادان در معرض MDMA قرار می گیرند در حالیکه در ناحیه رحم عوارض قلبی عروقی و مشکلات اسکلتی عضلانی ایجاد می شود.

۷- مت

گزارش شده است که افشای جنین به مته می تواند منجر به چندین مشکل بهداشتی درازمدت شود ، از جمله مسائل مربوط به مهارت های شناختی، مهارت های فیزیکی و رفتار.کودکان مبتلا به مسمومیت در رحم گزارش شده است که مشکلات روانی شامل افزایش افسردگی، اضطراب و انزوای اجتماعی گزارش شده است. بعضی از مطالعات همچنین نشان می دهد که مصرف مواد مخدر در بارداری ممکن است با ناهنجاری های مادرزادی مانند گاستروکسیزی- نقص ساختاری همراه باشد که می تواند نوزاد را در روده خود خارج از دیواره شکم متولد شود.زنان باردار که از مت استفاده می کنند در معرض خطر فشار خون بالا، انقباض جفت و زایمان زودرس هستند.

۸- سم زدایی

هنگام استفاده از داروهای ضدافسردگی هنگام بارداری، حتی اگر این داروها قبل از بارداری توسط پزشک شما تجویز شده باشد ، می تواند برای جنین در معرض خطر باشد. قرار گرفتن در معرض مواجهه با مصرف مواد مخدر در بارداری در یک جنین ممکن است به مایع بیش از حد در مغز کودک، نقص دیواره شکمی، گلوکوم و نقایص مادرزادی قلب مرتبط باشد.

از آنجایی که بسیاری از داروهای ضد درد به لحاظ شیمیایی شبیه هروئین هستند، مادر و کودک می توانند بسیاری از خطرات مشابه را تجربه کنند. کودکان ممکن است از NAS متولد شوند و پس از تولد علائم برداشتن دردناک را تجربه کنند.

۹- سقط جنین و زایمان

سقط جنین به مرگ یک کودک قبل از تولد قبل از هفته ی ۲۴ بارداری اشاره دارد. بین ۱۰ تا ۱۵ درصد از همه حاملگی ها به سقط جنین پایان می دهد. سوانح ناشی از انواع مختلف بیماری های بهداشتی، از جمله مشکلات کروموزوم، عفونت ها، بیماری های مختلف، مصرف مواد مخدر در بارداری و اختلالات خوردن می باشد. تولد نوزاد هنگام تولد بدون نشانه ای از زندگی پس از هفته ی ۲۴ اتفاق می افتد و اغلب ناشی از اختلالات جسمی می باشد، اما سیگار کشیدن و مصرف مواد مخدر و الکل می تواند به نیش زدن منجر شود.

۱۰- انقباض موضعی

انقباض پلاسیک زمانی اتفاق می افتد که جفت جدا از دیوار رحم قبل از زایمان. این به ندرت به علت مستقیم، مانند سقوط، تصادف اتومبیل یا تاثیر بر روی شکم، بوجود می آید.این بیشتر به خاطر سیگار کشیدن، مصرف الکل یا سوء استفاده از داروهای دیگر است.این وضعیت به ندرت کشنده است اما می تواند منجر به مشکلات رشدی شود.

۱۱- زایمان زودرس و زایمان

نوزاد قبل از هفته شانزدهم بارداری یا حدود سه هفته قبل از تاریخ تولد زود هنگام در نظر گرفته می شود. زایمان زودرس معمولا به علت مشکلات سلامتی مانند دیابت، بیماری قلبی، بیماری کلیوی یا اعتیاد به مواد مخدر است.

نوزادان نارس به دشواری تنفس، حفظ دمای ثابت بدن و خوردن یا نوشیدن مشغول هستند.اندام های آنها توسعه نیافته اند و معمولا برای هفته ها یا ماه ها نیاز به حمایت شدید پزشکی دارند.

۱۲- اختلالات طیف الکل

اختلالات طیف الکل جنین یک گروه از اختلالات است که توسط مصرف مواد مخدر در بارداری  از جمله الکل ایجاد می شود. هنگامی که یک زن باردار الکل مصرف می کند، الکل از طریق بند ناف به نوزاد منتقل می شود. مقدار قابل توجهی از الکل مصرفی که زن می تواند در دوران بارداری بنویسد وجود ندارد و الکل می تواند FASD ها را در هر زمان در دوران بارداری ایجاد کند.

۱۳- سندرم سقط جنین نوزادان

سندرم رهایی نوزادان به تعدادی از عوارض ناشی از نوزادان متولد شده در مادران معتاد به مصرف مواد مخدر در بارداری اشاره دارد. داروها از طریق جفت عبور می کنند و کودک به آنها وابسته می شود. نوزاد پس از تولد، داروها را از بین می برد.

علائم NAS عبارتند از:

- رنگ پوست لکه دار

- اسهال

- تب

- تنفس سریع و پی در پی

- تصرف

- تعریق

- لرزش

- استفراغ

NAS نیز می تواند کار زودرس، وزن کم و اندازه کوچک بدن را ایجاد کند. نوزادان مبتلا به ناسازگاری باید به تدریج با استفاده از دارو مخلوط شوند. نوزادانی که از داروهای اعتیاد آور مانند نیکوتین، آمفتامین یا کوکائین متولد می شوند، می توانند از مشکلات سلامتی درازمدت رنج ببرند، اما نشانه ای از آن وجود ندارد که از ناسا رنج می برند.

ممنوعیت‌های دوران بارداری

در زمان بارداری باید بیشتر مراقب سلامت خود باشید، زیرا شما اکنون کودکی را نیز همراه دارید و سلامت شما با سلامت فرزندتان گره خورده است. در این دوران باید سبک زندگی خود را کمی تغییر دهید تا آسیبی به شما و کودک نرسد. در این مطلب می‌توانید با موارد خطرساز و برخی از مواد غذایی مضر برای دوران بارداری بیشتر آشنا شوید.

سبک زندگی خطرناک ممکن است آسیب‌های جدی برای سلامت یک زن ایجاد کند. اما این خطرها در دوران بارداری علاوه بر سلامت مادر، سلامت جنین را نیز تهدید می‌کند. برخی از عادت‌های پرخطر که می‌تواند سلامت جنین و مادر را تهدید کند در زیر آمده است:

مصرف سیگار و دخانیات: سیگار و قلیان آن‌قدر خطر شناخته‌شده‌ای برای مادران محسوب می‌شود که تنها گفتن این جمله که برای کودک شما مضر است باید کافی باشد. تماس مادر باردار با دود سیگار افراد دیگری که با آنها زندگی می‌کند یا در محل کار او حضور دارند نیز می‌تواند بر جنین تأثیر بگذارد. تماس با دود سیگار می‌تواند منجر به سقط ناخواسته، تولد زودرس، کم‌وزنی نوزاد و مرگ جنین یا نوزاد شود.

مصرف الکل: الکل بسته به مقدار و تعداد دفعات مصرف می‌تواند تأثیرهای متفاوتی بر کودک در حال رشد شما داشته باشد. سندرم جنین الکلی؛ FAS، بدترین حالت ممکن است که منجر به عقب‌ماندگی شدید و سایر ناهنجاری‌ها در جنین می‌شود. سندرم جنین الکلی با نقص‌های هنگام تولد در ارتباط است و مهم‌ترین عوارض آن نیز عقب‌ماندگی ذهنی قابل پیشگیری، مشکلات مادرزادی از جمله رشد ناقص پیش یا بعد از تولد، ناهنجاری‌های صورت، اختلال در عملکرد سیستم عصبی و طیف متنوعی از اختلال در رشد اندام‌های اصلی می‌شود.

مصرف مواد مخدر: مصرف هر نوع مادۀ مخدر در دوران بارداری باعث می‌شود جنین در معرض این مواد قرار بگیرد و این موضوع می‌تواند منجر به افزایش میزان کم‌وزنی و آسیب به سیستم عصبی مرکزی نوزاد شود. همچنین می‌تواند باعث تأخیر یا رشد ناقص سیستم عصبی رفتاری، بروز علائم ترک مواد، ناهنجاری‌های فیزیکی مانند شکاف کام، مشکلات قلبی، نقص‌های چشمی و نقص‌هایی در صورت و سایر سیستم‌های داخلی ‌شود.

​​​​​​​پرهیز از تشعشعات مضر

اگرچه قرار گرفتن در معرض خطر تشعشع‌های مضر بسیار کم است اما برخی از امواج موجود در اطراف مادر ممکن است خطرهایی را برای او و جنین ایجاد کند. در زیر برخی از مواردی که با رعایت آنها می‌توانید کمتر در معرض برخی از تشعشع‌ها قرار بگیرید آمده است:

اشعۀ ایکس: خطرهای ناشی از مواجه شدن با اشعۀ ایکس در رادیوگرافی اندک است، البته بیشترین میزان خطر مربوط به اوایل بارداری است. احتمالاً بهترین راه برای کنترل این خطر، مطلع ساختن پزشک یا دندان‌‌پزشک از باردار بودن خودتان است. در صورت امکان بهتر است استفاده از اشعۀ ایکس تا پایان بارداری به تأخیر انداخته شود، اما در غیر این صورت ممکن است پزشک با استفاده از لباس‌های سربی مخصوص، از رسیدن اشعه به جنین جلوگیری کند.

مانیتور‌های قدیمی: مانیتورهای قدیمی CRT به دلیل استفاده از اشعۀ کاتدی می‌تواند باعث افزایش احتمال سقط جنین شود. بهتر است به جای این نمایشگرها از مانیتورهای LCD یا LED استفاده کنید. اگر امکان تغییر نمایشگر را ندارید، بهتر است از قرارگیری زیاد در معرض تابش کاتدی این مانیتورها پرهیز کنید.

امواج مایکروویو: جنین‌های در حال رشد به میزان زیادی در برابر تابش امواج مایکروویو آسیب‌پذیر هستند. مایکروفرهای داخل خانه به گونه‌ای ساخته شده‌اند که امکان خروج امواج از آن نیست اما ممکن است در مایکروفرهای قدیمی این امکان وجود داشته باشد. اگرچه تحقیقات قابل استنادی در مورد تأثیر دستگاه‌های مایکروفر خانگی بر بارداری وجود ندارد اما برخی از پزشکان توصیه می‌کنند که از وقوع آن پیشگیری کنید. پس بهتر است در تمام دوران بارداری از نزدیکی به مایکروفرهای خانگی پرهیز کنید.

مواد غذایی ممنوع در دوران بارداری

استفاده از برخی از مواد غذایی و مکمل‌هایی که پیش از بارداری زیاد استفاده می‌کردید یا تماس با آنها حالا و در دوران بارداری می‌تواند خطرهایی را به دنبال داشته باشد. در زیر برخی از مواد غذایی آورده شده که ممکن است سلامت شما و جنین را تهدید کند:

چای، قهوه و نوشابه‌ها: چای، نوشابه، قهوه و نوشیدنی‌های انرژی‌زا همه دارای کافئین هستند که مصرف زیاد آنها می‌تواند خطراتی برای کودک شما داشته باشد. همچنین غیر از وجود کافئین، برخی از کارشناسان مصرف مداوم نوشابه‌ها در دوران بارداری را با ابتلا به دیابت کودک در آینده مرتبط می‌دانند، پس در هر صورت بهتر است از مصرف نوشیدنی‌هایی مثل نوشابه و نوشایه‌های انرژی‌زا در دوران بارداری پرهیز کنید و چای و قهوه را هم به میزان مشخصی مصرف کنید. یکی از راه‌ها این است که نوشیدنی‌های مناسب دیگر را جایگزین این موارد کنید.

ماهی‌های دارای جیوه: مصرف ماهی در دوران بارداری نه تنها ممنوع نیست، بلکه توصیه نیز می‌شود. اما برخی از ماهی‌ها ممکن است میزان بالایی جیوه در بدن آنها باشد که مصرف آن در دوران بارداری می‌تواند بسیار خطرناک باشد. جیوه تأثیر نامناسب بر رشد مغزی و سیستم عصبی جنین می‌گذارد. معمولاً ماهی‌های بزرگ که در اقیانوس یا دریاها زندگی می‌کنند مانند کوسه‌ماهی یا ماهی تن مقدار بیشتری جیوه جذب می‌کنند. درحالی‌که ماهی‌های رودخانه و پرورشی به دلیل عمر کوتاهی که دارند، معمولاً جیوۀ بسیار کمی خواهند داشت.

مکمل‌های ویتامین A: حتی مصرف اندک مکمل‌های ویتامین A، خطر نقص‌های مادرزادی یا سایر مشکل‌ها را در کودک شما افزایش می‌دهد. بدترین زمان استفاده در سه ماهۀ اول است. مصرف منابع طبیعی ویتامین A مشکلی ندارد، بلکه غذاهایی مشکل‌ساز است که به ‌صورت مصنوعی تهیه شده و متاسفانه اکثر غذاها به این شکل است. شما باید برچسب روی بسته‌بندی مواد غذایی را مطالعه کنید تا مطمئن شوید که مقدار زیادی ویتامین A مصرف نمی‌کنید. سایر ویتامین‌های اشباع‌شده با چربی مانند ویتامین D ،E و K نیز می‌تواند در بدن و بافت‌های کودک جمع شود. باید در مورد مصرف دُزهای بالای قرص‌های مکمل با پزشک مشورت کنید.

مصرف گوشت خام یا نیم‌پز: از تماس و مصرف گوشت خام و نیم‌پز به شدت خودداری کنید. همچنین بهتر است از لمس تن گربه‌های خیابانی، تمیز کردن ظرف غذای گربه‌ای که از سلامتش اطلاعی ندارید یا عوض کردن خاک گلدان‌ها با دست بدون دستکش خودداری کنید. این موارد، به خصوص استفاده از گوشت‌خام یا نیم‌پز خطر عفونت توکسوپلاسموز؛ Toxoplasmosis را افزایش می‌دهد که موجب سقط جنین و ایجاد نقص‌های مادرزادی خواهد شد.

تماس نداشتن با مواد شیمیایی

تماس و استنشاق مواد شیمیایی می‌تواند اثرهای منفی روی سلامت جنین یا مادر داشته باشد. بهتر است در دوران بارداری از هر گونه تماس با مواد شیمیایی خطرناک پرهیز کنید. اگر از شوینده‌ها و مواد ضدعفونی‌کننده استفاده می‌کنید بهتر است حتماً از دستکش و ماسک استفاده کنید. برخی از مواد شیمیایی خطرناک که باید از آنها پرهیز کنید شامل موارد زیر است:

سموم گیاهی و حشره‌کش‌ها: آفت‌کش‌ها و سم‌ها شامل سموم حشره‌کش، نابودکنندۀ آفت گیاهان و نابودکنندۀ قارچ‌ها است که بسته به نوع مادۀ شیمیایی، مداومت، شدت تماس و سن جنین می‌تواند تأثیرهای متنوعی بر جنین داشته باشد. به ‌طور کلی بهتر است از تماس با تمام انواع آن خودداری کنید. اسپری‌های پشه و سوسک یا حشره‌کش‌های قرصی در صورت تماس مستمر و استفاده مداوم می‌تواند مشکل‌ساز باشد. همچنین شست‌وشوی نامناسب سبزی و میوه‌ها می‌تواند باعث مسمومیت شود.

تینر و بوی رنگ: بوی رنگ و بخار تینر می‌تواند باعث ایجاد مشکلاتی در جنین و مادر شود. اگر در ماه‌هایی آخر بارداری هستید و قصد دارید اتاق نوزاد را رنگ کنید بهتر است تمام مدت نقاشی و همین‌طور بعد از زمانی که بوی رنگ در اتاق است خارج از خانه باشید. استفاده از رنگ‌هایی بر پایۀ آب و اکریلیک می‌تواند گزینۀ مناسب‌تری باشد.

ضدعفونی‌کننده و شوینده‌های خانگی: برخی از مواد شویندۀ خانگی مثل سفید‌کننده‌ها یا محلول‌ها و اسپری‌های ضدعفونی‌کنندۀ سرویس‌های بهداشتی برای سلامت مادر و جنین خطرناک است. از تماس با آنها یا استنشاق بخارهای ناشی از آن دوری و در صورت لزوم از ماسک و دستکش استفاده کنید.

سایر فعالیت‌ها و موارد خطرناک

بهتر است سعی کنید از موارد زیر در دوران بارداری پرهیز کنید:

مصرف خودسرانۀ دارو: داروهایی که در زمان باردار نبودن برای شما بی‌خطر است، در زمان بارداری می‌تواند تأثیرهای مخربی بر جنین داشته باشد. حتی اگر در فکر باردار شدن هستید، ‌باید پیش از آن در مورد داروهایی که مصرف می‌کنید با پزشکتان صحبت کنید. پزشک به شما توصیه می‌کند که در طول هشت هفتۀ اول بارداری که قلب، ریه‌ها و مغز کودک شکل می‌گیرند، هیچ نوع دارویی را با تشخیص خودتان مصرف نکنید؛ این داروها شامل داروهایی مانند آسپرین و سایر داروهای بدون‌نسخه یا OTC می‌شود.

استرس زیاد: فشار روانی زیاد ناشی از فعالیت‌های کاری یا سایر مسائل ممکن است باعث ایجاد استرس در شما ‌شود. مادران باردار باید تا حد امکان از استرس دوری کنند. استرس می‌تواند باعث زایمان زودرس شود.

سونا، جکوزی و وان آب داغ: گرم شدن بدن در بارداری می‌تواند برای جنین بسیار خطرناک باشد. برای همین بهتر است در دوران بارداری از مواردی که باعث افزایش دمای بدن شما می‌شود، پرهیز کنید. استفاده از سونا، جکوزی یا وان آب داغ از مواردی است که در دوران بارداری ممنوع است.

پرهیز غذایی برای داشتن بارداری سالم

برای داشتن دوران بارداری بی‌خطر باید نسبت به مصرف مواد غذایی دقت بیشتری داشته باشید. استفادۀ نادرست غذایی ممکن است خطرهایی را برای مادر و جنین ایجاد کند. همچنین مصرف برخی از غذاها و نوشیدنی‌ها در دوران بارداری ممنوع است و بعضی دیگر را می‌توان کم و کنترل‌شده مصرف کرد. در این مطلب با مواد غذایی ممنوع و آثار احتمالی آن بیشتر آشنا خواهید شد.

بعضی از غذاها و نوشیدنی‌هایی که در دوران بارداری مصرف آنها باید قطع شود شامل موارد زیر است:

غذاهای خام و نیمه‌پخته: احتمال آلوده ‌بودن غذاهای خام و نیمه‌پخته با باکتری‌هایی مثل سالمونلا، لیستریا و انگل توکسوپلاسما زیاد است. گوشت خام یا نیمه‌پخته، ماهی خام، تخم‌مرغ نیم‌پز یا عسلی و گوشت‌های دودی، سوسیس و کالباس خام از جمله غذاهایی است که ممکن است در زنان باردار ایجاد بیماری کند یا روند بارداری را با اختلال مواجه کند. از جمله تأثیر این عوامل بر جنین می‌توان سقط جنین، آسیب دیدن رشد مغز و سایر اندام‌های داخلی بدن را نام برد. همچنین این باکتری‌ها ممکن است باعث بروز اسهال، دهیدراته شدن و تب در مادر شود. بهتر است به منظور دوری از این عوامل بیماری‌زا، تمامی انواع گوشت را به خوبی بپزید و از مصرف تخم‌مرغ خام پرهیز کنید.

لبنیات غیرپاستوریزه: این نوع لبنیات می‌تواند ناقل تب مالت و باکتری لیستریا باشد که هر دو ممکن است روند سلامت بارداری را به خطر اندازند. تب مالت بیماری خطرناکی است که باعث سردرد، ضعف و کاهش وزن می‌‌شود و لیستریا باعث بیماری لیستریوسیس است که این بیماری در نهایت ممکن است باعث سقط جنین یا مننژیت در کودک شود. توجه داشته باشید که حتماً از لبنیات پاستوریزه استفاده کنید و در دوران بارداری به مواد لبنی غیرپاستوریزه اعتماد نکنید.

جگر: جگر سرشار از نوعی ویتامین a به نام رتینول است. مقدار زیاد این ویتامین در بدن زن باردار می‌تواند باعث ایجاد نقص‌های مادرزادی در جنین شود. دلیل دیگری برای ممنوعیت خوردن جگر در بارداری، احتمال آلودگی آن و ایجاد مسمومیت غذایی در زنان باردار است، زیرا مسمومیت غذایی با جگر می‌تواند باعث زایمان زودرس شود. به همین دلیل پزشکان مصرف هر مقداری از جگر و فرآورده‌های آن در طول بارداری را ممنوع کرده‌اند.

میوه و سبزی نشسته‌نشده: باکتری توکسوپلاسما در مدفوع برخی حیوانات و در خاک وجود دارد. وقتی سبزیجات به درستی شسته نشود، احتمال دارد که بیماری توکسوپلاسموز را منتقل کند. همانطور که اشاره شد، این بیماری احتمال سقط جنین را افزایش می‌دهد. میوه‌ها هم ممکن است به سموم دفع آفت آغشته باشد. بهتر است قبل از مصرف، میوه‌ها و سبزیجات را خوب ضدعفونی کنید. همچنین سبزیجات بخارپز جایگزین خوبی برای سبزیجات خام است.

آب‌میوه‌های غیرپاستوریزه: از مصرف آب‌میوه‌هایی که کنار خیابان فروخته می‌شود، خودداری کنید. این آب‌میوه‌ها ممکن است از میوه‌هایی تهیه شده باشد که به درستی شسته نشده‌اند و حاوی باکتری‌هایی مثل توکسوپلاسما و لیستریا باشد. اگر خودتان قصد تهیۀ آب‌میوه را در خانه دارید، اول تمام میوه‌ها را خوب بشویید. شاید به نظرتان شستن پرتقال ضروری نباشد اما توجه کنید که وقتی پرتقال را نصف می‌کنید ممکن است این باکتری‌ها به داخل آن منتقل شود.

الکل: مصرف الکل در بارداری ممنوع است. خوردن هر مقدار الکل، تأثیرهای مضری در جنین دارد که از جمله آن می‌توان به ناهنجاری‌های مادرزادی، اختلالات رشد جنین و کاهش مهارت‌های عقلانی و هوشی او اشاره کرد.

مواد غذایی محدود یا کنترل‌شده

مصرف کنترل‌شدۀ برخی غذاها و نوشیدنی‌ها در دوران بارداری ممکن است خطری نداشته باشد و به طور کلی اگر میزان آن را افزایش ندهید، می‌توانید روند بارداری سالمی را طی کنید. به عنوان نمونه می‌توان به غذاها و نوشیدنی‌ها زیر اشاره کرد:

ماهی‌های حاوی جیوه: اگرچه ماهی‌های دارای جیوۀ بالا در ایران خیلی متداول و مرسوم نیست، اما مادر باردار هنگام مصرف ماهی باید دقت کند که در رژیم غذایی خود از ماهی‌هایی با جیوۀ کم یا بدون جیوه استفاده کند. ماهی تن و کوسه و ماهی‌های بزرگ‌جثه و ماهی‌های آب‌های گرم ممکن است حاوی مقادیر بالای جیوه باشد. وجود جیوه در بدن مادر باردار باعث می‌‌شود که روند طبیعی رشد مغز و سیستم عصبی به درستی طی نشود. احتمال وجود ترکیب‌های جیوه در ماهی‌های کوچک، رودخانه‌ای یا پرورشی کمتر از سایر ماهی‌ها است. از آنجا ‌که وجود ماهی در رژیم غذایی مادر باردار لازم است، می‌توانید انواع ماهی‌های پرورشی و ماهی‌های کوچک رودخانه‌ای مثل قزل‌آلا، سالمون و ماهی سفید را در این دوره مصرف کنید.

چای، قهوه و نوشابه: این مواد دارای کافئین و تئین هستند که مصرف مقدار کم آنها در بارداری مشکلی ایجاد نمی‌کند، ولی مصرف مقدار زیاد مواد حاوی کافئین مثل نوشیدن بیش از یک فنجان قهوه در روز ممکن است باعث بروز مشکلاتی مانند کم‌وزنی نوزاد شود.

شکلات: شکلات هم علاوه بر کافئین، حاوی مقداری تئوبرومید است که اثرهایی شبیه کافئین دارد. همچنین شکلات دارای مقدار زیادی شکر است که ممکن است باعث افزایش وزن بیش از حد مادر شود. بنابراین بهتر است که مصرف شکلات را در بارداری محدود کنید.

دم‌نوش‌ها بدون مشورت پزشک: ممکن است در دوران بارداری برخی از نزدیکان شما بر حسب تجربه‌های خود، مواد غذایی خاصی را به شما توصیه کنند. یکی از این موارد دم‌نوش‌ها هستند. توجه داشته باشید استفادۀ مرتب از دم‌نوش‌ها می‌تواند تأثیر دارویی داشته باشد و اثرهای بدی در بارداری بگذارد. بهترین راه این است که بدون مشورت با پزشک از نوشیدن هر دم‌نوشی خودداری کنید.

فست‌فودها و غذاهای فرآوری‌شده: فست‌فودها معمولاً کالری بسیار بالایی دارند و مواد مغذی کافی را دارا نیستند و باعث چاقی زنان باردار می‌شوند. غذاهای فرآوری‌شده هم ممکن است دارای ترنس‌های چرب باشد که از مادر به جنین منتقل می‌شود. علاوه بر این، فست‌فودها و غذاهای فرآوری‌شده ممکن است حاوی ادویه‌هایی باشد که سلامت بارداری را تهدید می‌کند. همچنین میزان بالای آویشن موجود در انواع ساندویچ و پیتزاها می‌تواند برای مادران باردار خطرساز باشد. بنابراین بهتر است مصرف این غذاها را در دوران بارداری حذف یا بسیار محدود کنید.

آزمایش خون در دوران بارداری

با دوستانتان به اشتراک بگذارید

آزمایش خون یک آزمایش معمول و روتین است که توسط پزشک شما به عنوان بخشی از مراقبت‌‌های دوران بارداری درخواست داده می‌شود. آزمایش‌های خون در دوران بارداری برای انجام غربالگری نیز درخواست خواهد شد. در این مطلب می‌توانید با دلایل و چگونگی انجام آزمایش خون در دوران بارداری آشنا شوید.

پزشک معمولاً در اولین جلسۀ معاینات دوران بارداری برای شما یک آزمایش خون کامل درخواست خواهد داد. برای انجام این آزمایش خون، آزمایشگاه معمولاً نمونۀ کوچکی از خون شما را از سیاهرگ ساعد می‌گیرد و سپس نمونه خون برای تجزیه و تحلیل ارسال خواهد شد. از آنجا که پزشک آزمایش قند خون ناشتا را برای شما تجویز کرده است، باید ناشتا برای انجام آزمایش خون مراجعه کنید، اگرچه بهتر است برای اطمینان از پزشک خود سؤال کنید. درصورتی‌که باید به صورت ناشتا برای آزمایش خون مراجعه کنید، لازم است حداقل هشت ساعت قبل از آزمایش چیزی نخورده باشید. در برخی از آزمایش‌های خون که جهت اندازه‌گیری قند خون انجام می‌شود، ممکن است نیاز باشد که شما محلولی حاوی میزان مشخصی گلوکز را بنوشید و مجدداً طی چند ساعت آتی از شما نمونه خون گرفته خواهد شد. در این شرایط زمان بیشتری را باید در آزمایشگاه باقی بمانید و تعداد دفعات بیشتری از شما خون گرفته خواهد شد. اگرچه ممکن است دادن نمونه خون کمی ناخوشایند باشد، اما این آزمایش هیچ خطری برای مادر و جنین در حال رشد ندارد و جواب آن می‌تواند به پزشک برای تشخیص زودهنگام و پیشگیری از سایر عوارض احتمالی کمک کند.

آزمایش‌های معمول بارداری

برخی از آزمایش‌هایی که در دوران بارداری انجام می‌شود به شرح زیر است:

شمارش کامل سلول‌های خونی یا CBC برای بررسی سطح هموگلوبین، کم‌خونی و همچنین عفونت‌های احتمالی

گروه خونی

عامل Rh

قند خون

HBsAg برای بررسی آنتی‌ژن‌های هپاتیت B

تعیین سطح TSH برای بررسی عملکرد تیروئید

در آزمایش خون، شاید پزشک تقاضای بررسی برای میزان ایمنی شما نسبت به سرخجه و آبله‌مرغان را بدهد. اگر در معرض رفتار پرخطر جنسی بوده‌اید، آزمایش‌هایی برای بررسی عفونت‌های آمیزشی مانند HIV نیز برای شما تجویز می‌شود. همچنین پزشک ممکن است تقاضای بررسی احتمال آلودگی به توکسوپلاسموز را تجویز کند. در هفته‌های آخر بارداری نیز ممکن است تست چالش گلوکز برای بررسی دیابت بارداری انجام شود و در هفته‌های ۱۵ تا ۲۰ بارداری ممکن است آزمایش خون نشانگرهای چهارگانه به عنوان بخشی از آزمایش‌های غربالگری نیز انجام شود، اگرچه معمولاً پزشک این آزمایش را تا پیش از هفتۀ ۱۷ درخواست خواهد کرد.

نتایج بررسی آزمایش خون

برخی از مواردی که پزشک در آزمایش خون شما بررسی خواهد کرد، در زیر آمده است:

گروه خون: یکی از مهمترین آزمایشاتی که روی خون مادر انجام می شود، تعیین گروه خون است. از آنجا که ممکن است در پروسۀ بارداری یا حین زایمان دچار مشکل شود و نیازمند تزریق خون باشد، تعیین گروه خون مادر در اولین ملاقات ضروری است.

عامل Rh: آزمایش خون نشان خواهد داد که شما Rh مثبت هستید یا منفی. اگر شما آنتی‌ژن Rh را در خون خود نداشته باشید، Rh منفی هستید و اگر آن را داشته باشید، Rh مثبت هستید. دلیل اهمیت چنین آزمایشی این است که اگر در خون مادر عامل Rh وجود نداشته باشد ولی در خون جنین عامل Rh وجود داشته باشد، احتمال اختلال خونی مادر و جنین وجود خواهد داشت. پزشک با اطلاع از این موضوع می‌تواند برای جلوگیری از بروز این مشکل اقداماتی را انجام دهد.

سطح قند خون: آزمایش خون برای اندازه‌گیری توانایی بدن در سوخت‌وساز قند و برای غربالگری دیابت بارداری مورد استفاده قرار می‌گیرد. اگر سطح قند خون ناشتا در سه ماهۀ اول بارداری بین ۱۳۰ تا ۱۴۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر باشد، پزشک شما درخواست انجام تست چالش گلوکز را خواهد داد. برای افرادی که در غربالگری سه ماهۀ اول بارداری سالم تشخیص داده شده بودند، در هفته‌های ۲۴ تا ۲۸ بارداری، آزمون تحمل ۷۵ گرم گلوکز یک مرحله‌ای درخواست می‌شود که تفسیر آن به عهدۀ پزشک است.

سطح هموگلوبین: آزمایش خون، سطح هموگلوبین که انتقال‌دهندۀ اکسیژن در گلبول‌های قرمز است را اندازه می‌گیرد. میزان طبیعی هموگلوبین بین ۱۲ تا ۱۴ گرم است. اگر سطح هموگلوبین شما به کمتر از ۱۱ گرم کاهش یابد، پزشک برای درمان کم‌خونی اقدام خواهد کرد.

سطح آهن: در صورت نیاز، ممکن است پزشک آزمایش‌های تکمیلی مانند تعیین سطح سرمی آهن خون یا فریتین را برای تشخیص فقر آهن شما تجویز کند. حتی اگر سطح آهن خون شما پایین باشد، به این معنا نیست که شما دچار کم‌خونی هستید، بلکه به این معناست که شما بیشتر در معرض ابتلا به کم‌خونی هستید. اگر سطح آهن خون شما پایین باشد، ممکن است پزشک برای شما قرص آهن یا آمپول آن را تجویز کند.

بیماری‌های آمیزشی: آزمایش خون، یک تست تشخیصی برای شناسایی بیماری‌های آمیزشی نظیر سیفلیس، هپاتیت B یا HIV است. این آزمایش‌ها معمول و روتین است و برای همۀ زنان باردار درخواست می‌شود.

ایمنی در برابر سرخجه: تعیین آنتی بادی سرخجه به معنی این است که مادر در گذشته به سرخجه مبتلا شده است و در نتیجه امکان ابتلای او در بارداری وجود ندارد. اگر خانم بارداری قبلاً به سرخجه مبتلا نشده باشد و در سه ماه اول دوران بارداری مبتلا شود، ویروس سرخجه روی جنین او اثر می‌گذارد و باعث ابتلای نوزاد به سرخجۀ مادرزادی و عوارض آن خواهد شد.

ایمنی در برابر آبله‌مرغان: اگر در دوران کودکی خود آبله‌مرغان گرفته‌اید یا واکسن آن را نیز تزریق کرده‌اید، مطمئن باشید که جنین شما از این ویروس در امان است. این آزمایش تعیین می‌کند که آیا شما قبلاً آبله‌مرغان گرفته‌اید یا واکسن آن را زده‌اید یا در برابر آن مصون نیستید. ابتلای مادر به بیماری آبله‌مرغان در دوران بارداری سلامت نوزاد را به شدت به مخاطره می‌اندازد.

توکسوپلاسموز: توکسوپلاسموز برای شما خطری نخواهد داشت، اما ممکن است از جفت عبور کند و باعث آسیب دیدن جنین شود. به همین دلیل، برای پیشگیری از عوارض آن در بارداری، تشخیص دقیق آن در زنان مبتلا به عفونت توکسوپلاسموز اهمیت بسیاری دارد و نتایج آزمایش خون ابتلا به این عارضه را تعیین می‌کند.

آزمایش‌های تیروئید: انجام تست‌های تیروئید در زمان بارداری ضروری است، زیرا بارداری منجر به تغییرات فیزیولوژیک و هورمونی می‌شود که بر عملکرد تیروئید تأثیر می‌گذارد. به همین دلیل، تفسیر نتایج آزمایش تیروئید یک خانم باردار باید با دقت انجام شود.

آزمایش‌‌های دوران بارداری

آزمایش‌‌های بارداری یکی از اقدامات مهم برای مراقبت‌های دوران بارداری است. این آزمایش‌ها اطلاعاتی را دربارۀ سلامت شما و فرزندتان در اختیار پزشک می‌گذارد و کمک ‌‌می‌کند تا هر نوع مشکل مؤثر در سلامت جنین و شما مثل نقص‌‌های مادرزادی، بیماری‌‌های ژنتیکی و عوارض بارداری تشخیص داده شود. برخی از آزمایش‌های بارداری برای همۀ زنان تجویز می‌شود، درحالی‌که برخی از آنها فقط با توجه به شرایط زنان باردار و تشخیص پزشک تجویز خواهد شد. برخی از این آزمایش‌ها در این مطلب بررسی شده و بهتر است شما نیز اطلاعات کافی را در مورد این آزمایش‌ها داشته باشید.

آزمایش‌‌های مختلفی در طول مراحل دوران بارداری انجام می‌شود. برخی از این آزمایش‌‌ها، سلامت شما را بررسی ‌‌می‌کند و برخی از آنها اطلاعاتی دربارۀ سلامت جنین در اختیار پزشک ‌‌می‌گذارد. این آزمایش‌ها به شرح زیر است:

آزمایش خون و ادرار: انجام آزمایش‌های معمول و روتین بارداری برای بررسی وضعیت سلامت شما ضروری است و بر حسب ضرورت، ممکن است پزشک آزمایش‌های دیگری را نیز برای شما تجویز کند. در این آزمایش‌‌ها، نمونۀ خون و ادرار شما برای وجود موارد زیر بررسی ‌‌می‌شود:

شمارش گلبول‌ها یا CBC و کم‌خونی

دیابت و دیابت بارداری

کم کاری یا پرکاری تیرویید

ایدز، هپاتیت B و دیگر بیماری‌‌های آمیزشی

تعیین گروه خون پدر برای تعیین Rh

قند و پروتیین در ادرار

وجود عفونت در ادرار

تست کومبس غیرمستقیم در مادران Rh منفی

سونوگرافی: در سونوگرافی پزشک با استفاده از امواج اولتراساند، وضعیت جفت جنین و اندام‌‌های او را بررسی می‌کند. اگر در دوران بارداری با مشکلی مواجه نشوید، سه بار سونوگرافی به صورت معمول انجام می‌شود. این سونوگرافی‌ها شامل موارد زیر است:

سونوگرافی اول: در هفته‌های ۱۱ تا ۱۳ بارداری و همراه با آزمایش‌های غربالگری جنین و تحت عنوان سونوگرافی NT انجام می‌شود.

سونوگرافی دوم: به شکل معمول از شروع هفتۀ ۱۶ تا قبل از پایان هفتۀ ۱۸ بارداری درخواست می‌شود. سونوگرافی هفته‌های ۱۶ تا ۱۸ بارداری باید هدفمند و به منظور بررسی تعداد جنین، وضعیت جفت، سن بارداری و تعیین ناهنجاری‌های واضح جنین صورت می‌گیرد.

سونوگرافی سوم: در هفته‌های ۳۱ تا ۳۴ بارداری به منظور بررسی وضعیت رشد جنین، میزان مایع آمنیوتیک، نمایش جنین، وضعیت جفت و ناهنجاری‌ها درخواست داده می‌شود.

آزمایش غربالگری دیابت بارداری: به منظور غربالگری دیابت بارداری، پزشک معمولاً برای همۀ زنان باردار در هفته‌های ۲۴ تا ۲۸ بارداری، آزمایش‌هایی را توصیه می‌کند. معمولاً آزمایش‌های غربالگری دیابت بارداری به دو روش انجام می‌شوند. یکی از این روش‌ها تست چالش گلوکز است. در این روش به زن باردار، ۵۰ گرم گلوکز خوراکی داده می‌شود و بعد از یک ساعت گلوکز خون از طریق یک نمونه‌گیری خون ساده اندازه‌گیری می‌شود، درصورتی‌که گلوکز خون کمتر از ۱۴۰میلی‌گرم در دسی‌لیتر باشد، وضعیت طبیعی محسوب خواهد شد و در غیر این صورت، مرحلۀ دوم آزمایش که آزمایش تحمل گلکوز خوراکی است درخواست می‌شود. در این آزمایش ابتدا قند خون ناشتا اندازه گرفته می‌شود و سپس به فرد ۱۰۰ گرم گلوکوز خوراکی داده می‌شود و میزان قند خون سه بار؛ یک ساعت، دو ساعت و سه ساعت پس از خوردن گلوکز اندازه‌گیری می‌شود. پزشک با بررسی نتایج، تشخیص قطعی دیابت بارداری را می‌دهد. روش دیگر روش یک مرحله‌ای است که در آن آزمون چالش گلوکز حذف شده است و پزشک تست تحمل گلوکز خوراکی دو ساعته با ۷۵ گرم گلوکز را درخواست می‌کند.

غربالگری نقص مادرزادی جنین

آزمایش‌های غربالگری برای بررسی میزان احتمال وجود اختلالات ژنتیکی و نقص‌‌های مادرزادی در جنین استفاده می‌شود. مهم‌ترین اختلالات کروموزومی که در این غربالگری غربال می‌شود، تریزومی‌ها هستند که در این بین سندرم داون شایع‌ترین می‌باشد. آزمایش‌‌های غربالگری معمولاً میزان خطر ابتلا به یک اختلال یا بیماری را نشان ‌‌می‌دهد و پرخطر بودن یک نتیجه به این معنی نیست که کودک حتماً با آن بیماری یا اختلال متولد خواهد شد. از طرفی کم‌خطر بودن نتیجۀ یک آزمایش نیز به معنی یک بارداری بدون مشکل نخواهد بود. انجام آزمایش‌های غربالگری نقص مادرزادی جنین در بارداری به همۀ زنان توصیه می‌شود، اما اگر بر اساس نتیجۀ آزمایش‌های غربالگری یا نظر پزشک، مادر باردار در گروه پرخطر دسته‌بندی شود، پزشک ممکن است آزمایش‌های تشخیصی دیگری را نیز تجویز کند. برای بررسی اختلالات ژنتیکی و نقص‌های مادرزادی در جنین، از آزمایش‌های غربالگری به شکل‌های زیر استفاده می‌شود:

غربالگری سه ماهۀ اول: پزشک در حدود هفته‌های ۱۱ تا ۱۳ بارداری ‌‌می‌تواند به کمک سونوگرافی NT، وضعیت پشت گردن جنین را بررسی کند. کلفت بودن پوست پشت گردن جنین یا وجود چروک‌‌هایی در این ناحیه ‌‌می‌تواند به معنی بالا بودن احتمال سندرم داون باشد. این آزمایش همزمان با یک آزمایش خون انجام می‌شود که در آن سطح بتای آزاد گنادوتروپین جفتی انسان یا hCG و پروتئین A پلاسما (PAPP-A) اندازه‌گیری می‌شود. این مجموعه آزمایش با عنوان غربالگری سه ماهۀ اول شناخته می‌شود.

غربالگری یکپارچه: اگر در غربالگری سه ماهۀ اول امکان سونوگرافی NT وجود نداشته باشد، غربالگری یکپارچه توصیه می‌شود. در این آزمایش، پزشک با ترکیب نتیجۀ آزمایش خون هفته‌های ۱۱ تا ۱۳ و ترکیب آن با نتایج آزمایش نشانگرهای چهارگانه در هفته‌های ۱۵ تا ۱۷ به بررسی احتمال نقص‌ها می‌پردازد. نتیجۀ این آزمایش ترکیبی، خطر ابتلای جنین به سندرم داون و نقص‌های لولۀ عصبی را اندازه‌گیری ‌‌می‌کند.

آزمایش غربالگری سه ماهۀ دوم: پزشک در این آزمایش با بررسی نمونه خون، سطح چهار نوع مادۀ مختلف را بررسی ‌‌می‌کند که از طریق جنین و جفت به وجود آمده است. وجود میزان معینی از این موارد در خون شما می‌تواند به معنای این باشد که احتمال وجود نقص مادرزادی یا نقص لولۀ عصبی در جنین زیاد است. این آزمایش در سه ماهۀ دوم بارداری و معمولاً بین هفته‌های ۱۵ تا ۱۷ انجام ‌‌می‌شود. نتیجۀ غربالگری با گزارش درسه سطح کم‌خطر، خطر متوسط و پرخطر ارزیابی می‌شود. اگر غربالگری سه ماهۀ اول پرخطر گزارش شود، بررسی‌های بیشتری برای فرد انجام می‌شود. اگر خطر متوسط گزارش شود غربالگری سه ماهۀ سوم مورد نیاز است و اگر کم‌خطر گزارش شود، به انجام غربالگری سه ماهۀ دوم نیازی نیست ولی در شرایطی که غربالگری در سه ماهۀ اول انجام نشده باشد، غربالگری سه ماهۀ دوم مورد نیاز خواهد بود.

سونوگرافی آنومالی: این سونوگرافی معمولاً در هفته‌های ۱۶ تا ۱۸ بارداری انجام می‌شود و به پزشک این امکان را می‌دهد که جنین در حال رشد را مشاهده کند و به دنبال نشانه‌های خاص برخی عارضه‌های ساختاری در جنین باشد. همچنین پزشک در سونوگرافی آنومالی می‌تواند مشکلات قلب، ستون فقرات، شکم، صورت یا بخش‌های دیگر بدن جنین را تشخیص بدهد. هدف از این سونوگرافی بررسی وضعیت رشد جنین و مشکلات احتمالی در رشد اوست.

آزمایش DNA آزاد جنینی: این آزمایش یک روش قطعی در تشخیص ناهنجاری‌های ژنتیکی است. در این آزمایش، DNA جنین که از خون مادر استخراج شده است، از لحاظ وجود سندرم داون و تریزومی ۱۳ و ۱۸ بررسی می‌شود. این آزمایش از هفتۀ ۱۰ بارداری به بعد قابل انجام است. پزشکان انجام این آزمایش را فقط به زنانی توصیه ‌‌می‌کنند که بارداری پرخطر دارند. این آزمایش در حال حاضر در ایران انجام نمی‌شود. این روش به دلیل کم‌خطر بدون می‌تواند جایگزین روش‌های تهاجمی مثل آمنیوسنتز باشد و برخی آزمایشگاه‌ها، نمونه‌ها را به آزمایشگاه‌های خارج از کشور ارسال می کنند.

​​​​​​​آزمایش‌‌های تشخیصی تهاجمی

این نوع آزمایش‌های تشخیصی، آزمایش‌هایی تهاجمی است که برای تشخیص قطعی نقص‌های مادرزادی استفاده می‌شود. از آنجا که این آزمایش‌ها می‌تواند باعث آسیب رساندن به جنین شود، انجام آنها با احتیاط صورت می‌گیرد. در مواردی که غربالگری پرخطر باشد، معمولاً آزمایش‌های تشخیصی برای اطمینان از وجود ناهنجاری انجام می‌شود. این آزمایش‌ها به این دلیل که دقت بالایی در تشخیص دارند، تنها ملاک پزشکی قانونی برای صدور مجوز ختم بارداری است.

نمونه‌برداری از پرزهای جفتی یا CVS: در این آزمایش، پزشک با وارد کردن یک سوزن به داخل شکم یا وارد کردن یک لولۀ باریک به درون واژن، نمونۀ کوچکی از جفت برمی‌دارد و با بررسی نمونه، سندرم داون یا دیگر عارضه‌‌های ژنتیکی را تشخیص ‌‌می‌دهد. این آزمایش با اطمینان، وجود یا نبود مشکل را نشان ‌‌می‌دهد اما مثل آمنیوسنتز با خطر سقط جنین همراه است.

آمنیوسنتز (Amniocentesis): پزشک با وارد کردن یک سوزن به داخل شکم مادر، نمونه‌ای از مایع اطراف جنین بر‌‌می‌دارد و آن را برای تشخیص اختلالات کروموزومی و نقص‌‌های مادرزادی بررسی ‌‌می‌کند. این آزمایش امکان تشخیص نقص‌های لولۀ عصبی را نیز برای پزشک فراهم می‌کند. آمنیوسنتز با خطراتی مانند سقط جنین همراه است. این آزمایش معمولاً در هفتۀ ۱۶ بارداری انجام می‌شود.