نشانه‌های اولیۀ بارداری و تست‌های تشخیص خانگی

بهترین روش برای اطلاع پیدا کردن از حاملگی انجام آزمایش بارداری است. انجام تست‌های بارداری خانگی نیز می‌تواند گزینۀ مناسبی باشد، اما برای اطمینان قطعی از بارداری باید یک آزمایش خون یا ادرار بدهید. علاوه بر این، نشانه‌هایی نیز وجود دارد که می‌تواند احتمال باردار بودن شما را نشان دهد. در این مطلب با نشانه‌های اولیۀ بارداری و تست‌های خانگی تشخیص بارداری آشنا ‌شوید.

وقتی تخمک بارور می‌شود، تغییرات جدی بدن شما شروع می‌شود. ترشح هورمون‌های بارداری می‌تواند علائمی را در بدنتان ایجاد کند. وجود و شدت این نشانه‌ها در زنان متفاوت است، اما اگر منتظر بارداری هستید و برای آن اقدام کرده‌اید وهمچنین نشانه‌های اولیۀ بارداری را دارید، ممکن است باردار باشید و بهتر است این موضوع را با یک تست خانگی بارداری، بیشتر بررسی کنید. برخی از نشانه‌های اولیه‌ای که ممکن است بعد از لقاح تخمک یا لانه‌گزینی آن در رحم احساس کنید شامل موارد زیر است:

به تعویق افتادن عادت ماهانه: از اولین نشانه‌هایی که یک زن را به باردار بودن مشکوک می‌کند، عقب افتادن تاریخ عادت ماهانه است. اگرچه عقب افتادن عادت ماهانه ممکن است به دلیل موارد دیگری باشد، اما در زنانی که دوره‌های منظمی دارند، می‌تواند یکی از اولین نشانه‌های بارداری نیز باشد. اگر منتظر باردار شدن هستید و عادت ماهانۀ شما در موقع مقرر شروع نشده، بهتر است با استفاده از یک تست بارداری خانگی از باردار بودن خود مطمئن شوید.

درد شکم و لکه‌بینی: تخمک چند روز بعد از بارور شدن وارد رحم می‌شود و در دیوارۀ آن لانه‌گزینی می‌کند. این لانه‌گزینی می‌تواند با اندکی خونریزی که مادر به صورت لکه‌بینی آن را خواهد دید و کمی درد و گرفتگی در شکم همراه باشد. این دو مورد می‌تواند از نشانه‌های اولیۀ بارداری باشد. اگرچه ممکن است مادر این لکه‌بینی و درد را مشابه درد‌های پیش از شروع عادت ماهانه بداند، اما خونریزی ناشی از لانه‌گزینی نسبت به خون عادت ماهانه روشن‌تر است.

تغییرات پستان‌ها: بعد از لقاح و لانه‌گزینی جنین، سطح هورمون‌ها به سرعت تغییر می‌کند و این تغییرات باعث تغییر در بافت پستان می‌شود. ممکن است پستان‌ها در چند هفتۀ اول بارداری متورم و سنگین و همچنین نسبت به تماس حساس شوند. اگرچه مسائل دیگری نیز ممکن است باعث این تغییرات شود، اما اگر برای بارداری اقدام کرده‌اید و عادت ماهانۀ شما نیز عقب افتاده، بهتر است در صورت مشاهدۀ تغییر در پستان‌ها با انجام یک تست خانگی بارداری از وضعیت خود مطمئن شوید.

خستگی شدید: پروژسترون یکی از هورمون‌های بارداری است که وقتی سطح آن در بدن زیاد می‌شود، زن احساس خواب‌آلودگی و خستگی شدید می‌کند. علاوه بر آن، افزایش تولید خون در بدن و کم شدن سطح قند خون با شروع بارداری و لانه‌گزینی جنین می‌تواند باعث این احساس شود.

حالت تهوع: تغییرات سریع هورمونی در بدن زن بعد از لقاح تخمک می‌تواند باعث احساس تهوع و استفراغ در زن شود. احساس تهوع و حساس شدن به بو و مواد غذایی می‌تواند یکی از نشانه‌های اولیۀ بارداری باشد. اگرچه برخی از زنان ممکن است تا پایان دورۀ بارداری هیچ‌وقت این احساس را نداشته باشند.

سایر نشانه‌های اولیۀ بارداری: تغییرات ناشی از لقاح تخمک می‌تواند نشانه‌های مختلف دیگری را نیز ایجاد کند. علاوه بر موارد بالا، فرد ممکن است در هفته‌های بعد از لقاح، دچار تکرر ادرار، یبوست، سردرد یا کمردرد شود. اگرچه هر کدام از این نشانه‌ها ممکن است دلیل دیگری داشته باشد، اما این نشانه‌ها در کنار سایر علامت‌ها و همچنین یک تست خانگی می‌تواند خبر از شروع بارداری شما باشد.

​​​​​​​تست خانگی تشخیص بارداری

برای مطمئن شدن از بارداری نیاز به انجام آزمایشی برای تشخیص سطح هورمون‌های بارداری در خون یا ادرار است. برای تشخیص بارداری، کیت‌های خانگی‌ای وجود دارد که شما می‌توانید توسط آنها در خانه، آزمایش ادرار بارداری بدهید. این کیت‌ها معمولاً در داروخانه و با نام Baby check شناخته می‌شود. اگرچه روی برخی از کیت‌های موجود در بازار درج شده است که می‌توانند حتی وجود سطح کمی از هورمون‌های بارداری در ادرار را تا پنج روز پیش از تاریخ شروع عادت ماهانۀ بعدی بررسی کنند، اما بهتر است برای دقت بیشتر، این آزمایش را یک هفته بعد از تاریخ عادت ماهانه انجام دهید. معمولاً جدی‌ترین علامت بارداری عقب افتادن تاریخ عادت ماهانه است و بهتر است همیشه تا زمان عادت ماهانه صبر کنید و اگر در موعد مقرر خونریزی شما شروع نشد، از تست‌های خانگی بارداری برای اطمینان بیشتر استفاده کنید. اگر زمان عادت ماهانۀ خود را نمی‌دانید، بهتر است این تست را حداقل ۱۴ روز بعد از آخرین نزدیکی خود انجام دهید که پس از آن مشکوک به بارداری شده‌اید.

برای استفاده از کیت‌های بارداری باید مقداری از ادرار خود را روی کیت بریزید و منتظر نتیجه باشید. برخی کیت‌های موجود در بازار این امکان را دارند که آنها را در زیر جریان ادرار خود قرار دهید، اما برای انجام برخی دیگر نیاز است که از طریق یک ظرف، نمونۀ ادرار را جمع‌آوری کنید و با قطره‌چکان همراه آن، مقدار مشخص‌شده‌ای از ادرار را در محل معین بریزید. در هر صورت بعد از ریختن ادرار در محل مشخص معمولاً ظرف یک تا دو دقیقه بعد، نتیجۀ آزمایش مشخص می‌شود. معمولاً به همراه کیت یک برگۀ راهنما برای نحوۀ استفاده و تحلیل نتیجۀ آزمایش وجود دارد. اما در بیشتر کیت‌ها، نتیجه با نمایان شدن یک یا دو خط در محدودۀ مشخص که با حروف T و C مشخص شده‌اند، معلوم می‌شود. اگر بعد از گذشت دو دقیقه هیچ خطی ظاهر نشود یا تست را اشتباه انجام داده‌اید یا کیت خراب بوده است و بهتر است یک بار دیگر آزمایش کنید. اگر دو خط واضح در محدودۀ T و C ظاهر شود، به معنای نتیجۀ مثبت و باردار بودن است و اگر فقط خط در محدودۀ C ظاهر شود، به معنی جواب منفی است. اگر خط در محدودۀ T نمایان شود، جواب مشکل دارد و باید دوباره آزمایش را انجام دهید.

حساسیت کیت‌های موجود در بازار بر اساس دقت آنها در اندازه‌گیری سطح هورمون hCG در ادرار است. سطح این هورمون، سه هفته پس از لقاح در محدودۀ پنج تا ۵۰ میلی‌لیتر در میلی‌واحد (mIU/ml) خواهد بود. به همین دلیل اگر دقت یک کیت ۲۵میلی‌لیتر در میلی‌واحد ذکر شده باشد، به معنی آن است که سه هفته بعد از بارداری، امکان تشخیص بارداری را خواهد داشت. کیت‌های بارداری امکان خطا دارند و ممکن است جواب مثبت کاذب یا منفی کاذب داشته باشند. نتیجۀ منفی کاذب به این معنی است که جواب آزمایش شما منفی است، درحالی‌که شما واقعاً باردار هستید و نتیجۀ مثبت کاذب به معنی این است که جواب تست شما مثبت است ولی در واقع شما باردار نیستید. عوامل مختلفی مانند مصرف برخی از داروها، ممکن است باعث این نتایج کاذب شود. بهتر است برای اطمینان از بارداری به پزشک مراجعه کنید و آزمایش خون مخصوص تشخیص بارداری را انجام دهید.

آزمایش خون در دوران بارداری

با دوستانتان به اشتراک بگذارید

آزمایش خون یک آزمایش معمول و روتین است که توسط پزشک شما به عنوان بخشی از مراقبت‌‌های دوران بارداری درخواست داده می‌شود. آزمایش‌های خون در دوران بارداری برای انجام غربالگری نیز درخواست خواهد شد. در این مطلب می‌توانید با دلایل و چگونگی انجام آزمایش خون در دوران بارداری آشنا شوید.

پزشک معمولاً در اولین جلسۀ معاینات دوران بارداری برای شما یک آزمایش خون کامل درخواست خواهد داد. برای انجام این آزمایش خون، آزمایشگاه معمولاً نمونۀ کوچکی از خون شما را از سیاهرگ ساعد می‌گیرد و سپس نمونه خون برای تجزیه و تحلیل ارسال خواهد شد. از آنجا که پزشک آزمایش قند خون ناشتا را برای شما تجویز کرده است، باید ناشتا برای انجام آزمایش خون مراجعه کنید، اگرچه بهتر است برای اطمینان از پزشک خود سؤال کنید. درصورتی‌که باید به صورت ناشتا برای آزمایش خون مراجعه کنید، لازم است حداقل هشت ساعت قبل از آزمایش چیزی نخورده باشید. در برخی از آزمایش‌های خون که جهت اندازه‌گیری قند خون انجام می‌شود، ممکن است نیاز باشد که شما محلولی حاوی میزان مشخصی گلوکز را بنوشید و مجدداً طی چند ساعت آتی از شما نمونه خون گرفته خواهد شد. در این شرایط زمان بیشتری را باید در آزمایشگاه باقی بمانید و تعداد دفعات بیشتری از شما خون گرفته خواهد شد. اگرچه ممکن است دادن نمونه خون کمی ناخوشایند باشد، اما این آزمایش هیچ خطری برای مادر و جنین در حال رشد ندارد و جواب آن می‌تواند به پزشک برای تشخیص زودهنگام و پیشگیری از سایر عوارض احتمالی کمک کند.

آزمایش‌های معمول بارداری

برخی از آزمایش‌هایی که در دوران بارداری انجام می‌شود به شرح زیر است:

شمارش کامل سلول‌های خونی یا CBC برای بررسی سطح هموگلوبین، کم‌خونی و همچنین عفونت‌های احتمالی

گروه خونی

عامل Rh

قند خون

HBsAg برای بررسی آنتی‌ژن‌های هپاتیت B

تعیین سطح TSH برای بررسی عملکرد تیروئید

در آزمایش خون، شاید پزشک تقاضای بررسی برای میزان ایمنی شما نسبت به سرخجه و آبله‌مرغان را بدهد. اگر در معرض رفتار پرخطر جنسی بوده‌اید، آزمایش‌هایی برای بررسی عفونت‌های آمیزشی مانند HIV نیز برای شما تجویز می‌شود. همچنین پزشک ممکن است تقاضای بررسی احتمال آلودگی به توکسوپلاسموز را تجویز کند. در هفته‌های آخر بارداری نیز ممکن است تست چالش گلوکز برای بررسی دیابت بارداری انجام شود و در هفته‌های ۱۵ تا ۲۰ بارداری ممکن است آزمایش خون نشانگرهای چهارگانه به عنوان بخشی از آزمایش‌های غربالگری نیز انجام شود، اگرچه معمولاً پزشک این آزمایش را تا پیش از هفتۀ ۱۷ درخواست خواهد کرد.

نتایج بررسی آزمایش خون

برخی از مواردی که پزشک در آزمایش خون شما بررسی خواهد کرد، در زیر آمده است:

گروه خون: یکی از مهمترین آزمایشاتی که روی خون مادر انجام می شود، تعیین گروه خون است. از آنجا که ممکن است در پروسۀ بارداری یا حین زایمان دچار مشکل شود و نیازمند تزریق خون باشد، تعیین گروه خون مادر در اولین ملاقات ضروری است.

عامل Rh: آزمایش خون نشان خواهد داد که شما Rh مثبت هستید یا منفی. اگر شما آنتی‌ژن Rh را در خون خود نداشته باشید، Rh منفی هستید و اگر آن را داشته باشید، Rh مثبت هستید. دلیل اهمیت چنین آزمایشی این است که اگر در خون مادر عامل Rh وجود نداشته باشد ولی در خون جنین عامل Rh وجود داشته باشد، احتمال اختلال خونی مادر و جنین وجود خواهد داشت. پزشک با اطلاع از این موضوع می‌تواند برای جلوگیری از بروز این مشکل اقداماتی را انجام دهد.

سطح قند خون: آزمایش خون برای اندازه‌گیری توانایی بدن در سوخت‌وساز قند و برای غربالگری دیابت بارداری مورد استفاده قرار می‌گیرد. اگر سطح قند خون ناشتا در سه ماهۀ اول بارداری بین ۱۳۰ تا ۱۴۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر باشد، پزشک شما درخواست انجام تست چالش گلوکز را خواهد داد. برای افرادی که در غربالگری سه ماهۀ اول بارداری سالم تشخیص داده شده بودند، در هفته‌های ۲۴ تا ۲۸ بارداری، آزمون تحمل ۷۵ گرم گلوکز یک مرحله‌ای درخواست می‌شود که تفسیر آن به عهدۀ پزشک است.

سطح هموگلوبین: آزمایش خون، سطح هموگلوبین که انتقال‌دهندۀ اکسیژن در گلبول‌های قرمز است را اندازه می‌گیرد. میزان طبیعی هموگلوبین بین ۱۲ تا ۱۴ گرم است. اگر سطح هموگلوبین شما به کمتر از ۱۱ گرم کاهش یابد، پزشک برای درمان کم‌خونی اقدام خواهد کرد.

سطح آهن: در صورت نیاز، ممکن است پزشک آزمایش‌های تکمیلی مانند تعیین سطح سرمی آهن خون یا فریتین را برای تشخیص فقر آهن شما تجویز کند. حتی اگر سطح آهن خون شما پایین باشد، به این معنا نیست که شما دچار کم‌خونی هستید، بلکه به این معناست که شما بیشتر در معرض ابتلا به کم‌خونی هستید. اگر سطح آهن خون شما پایین باشد، ممکن است پزشک برای شما قرص آهن یا آمپول آن را تجویز کند.

بیماری‌های آمیزشی: آزمایش خون، یک تست تشخیصی برای شناسایی بیماری‌های آمیزشی نظیر سیفلیس، هپاتیت B یا HIV است. این آزمایش‌ها معمول و روتین است و برای همۀ زنان باردار درخواست می‌شود.

ایمنی در برابر سرخجه: تعیین آنتی بادی سرخجه به معنی این است که مادر در گذشته به سرخجه مبتلا شده است و در نتیجه امکان ابتلای او در بارداری وجود ندارد. اگر خانم بارداری قبلاً به سرخجه مبتلا نشده باشد و در سه ماه اول دوران بارداری مبتلا شود، ویروس سرخجه روی جنین او اثر می‌گذارد و باعث ابتلای نوزاد به سرخجۀ مادرزادی و عوارض آن خواهد شد.

ایمنی در برابر آبله‌مرغان: اگر در دوران کودکی خود آبله‌مرغان گرفته‌اید یا واکسن آن را نیز تزریق کرده‌اید، مطمئن باشید که جنین شما از این ویروس در امان است. این آزمایش تعیین می‌کند که آیا شما قبلاً آبله‌مرغان گرفته‌اید یا واکسن آن را زده‌اید یا در برابر آن مصون نیستید. ابتلای مادر به بیماری آبله‌مرغان در دوران بارداری سلامت نوزاد را به شدت به مخاطره می‌اندازد.

توکسوپلاسموز: توکسوپلاسموز برای شما خطری نخواهد داشت، اما ممکن است از جفت عبور کند و باعث آسیب دیدن جنین شود. به همین دلیل، برای پیشگیری از عوارض آن در بارداری، تشخیص دقیق آن در زنان مبتلا به عفونت توکسوپلاسموز اهمیت بسیاری دارد و نتایج آزمایش خون ابتلا به این عارضه را تعیین می‌کند.

آزمایش‌های تیروئید: انجام تست‌های تیروئید در زمان بارداری ضروری است، زیرا بارداری منجر به تغییرات فیزیولوژیک و هورمونی می‌شود که بر عملکرد تیروئید تأثیر می‌گذارد. به همین دلیل، تفسیر نتایج آزمایش تیروئید یک خانم باردار باید با دقت انجام شود.

آزمایش‌‌های دوران بارداری

آزمایش‌‌های بارداری یکی از اقدامات مهم برای مراقبت‌های دوران بارداری است. این آزمایش‌ها اطلاعاتی را دربارۀ سلامت شما و فرزندتان در اختیار پزشک می‌گذارد و کمک ‌‌می‌کند تا هر نوع مشکل مؤثر در سلامت جنین و شما مثل نقص‌‌های مادرزادی، بیماری‌‌های ژنتیکی و عوارض بارداری تشخیص داده شود. برخی از آزمایش‌های بارداری برای همۀ زنان تجویز می‌شود، درحالی‌که برخی از آنها فقط با توجه به شرایط زنان باردار و تشخیص پزشک تجویز خواهد شد. برخی از این آزمایش‌ها در این مطلب بررسی شده و بهتر است شما نیز اطلاعات کافی را در مورد این آزمایش‌ها داشته باشید.

آزمایش‌‌های مختلفی در طول مراحل دوران بارداری انجام می‌شود. برخی از این آزمایش‌‌ها، سلامت شما را بررسی ‌‌می‌کند و برخی از آنها اطلاعاتی دربارۀ سلامت جنین در اختیار پزشک ‌‌می‌گذارد. این آزمایش‌ها به شرح زیر است:

آزمایش خون و ادرار: انجام آزمایش‌های معمول و روتین بارداری برای بررسی وضعیت سلامت شما ضروری است و بر حسب ضرورت، ممکن است پزشک آزمایش‌های دیگری را نیز برای شما تجویز کند. در این آزمایش‌‌ها، نمونۀ خون و ادرار شما برای وجود موارد زیر بررسی ‌‌می‌شود:

شمارش گلبول‌ها یا CBC و کم‌خونی

دیابت و دیابت بارداری

کم کاری یا پرکاری تیرویید

ایدز، هپاتیت B و دیگر بیماری‌‌های آمیزشی

تعیین گروه خون پدر برای تعیین Rh

قند و پروتیین در ادرار

وجود عفونت در ادرار

تست کومبس غیرمستقیم در مادران Rh منفی

سونوگرافی: در سونوگرافی پزشک با استفاده از امواج اولتراساند، وضعیت جفت جنین و اندام‌‌های او را بررسی می‌کند. اگر در دوران بارداری با مشکلی مواجه نشوید، سه بار سونوگرافی به صورت معمول انجام می‌شود. این سونوگرافی‌ها شامل موارد زیر است:

سونوگرافی اول: در هفته‌های ۱۱ تا ۱۳ بارداری و همراه با آزمایش‌های غربالگری جنین و تحت عنوان سونوگرافی NT انجام می‌شود.

سونوگرافی دوم: به شکل معمول از شروع هفتۀ ۱۶ تا قبل از پایان هفتۀ ۱۸ بارداری درخواست می‌شود. سونوگرافی هفته‌های ۱۶ تا ۱۸ بارداری باید هدفمند و به منظور بررسی تعداد جنین، وضعیت جفت، سن بارداری و تعیین ناهنجاری‌های واضح جنین صورت می‌گیرد.

سونوگرافی سوم: در هفته‌های ۳۱ تا ۳۴ بارداری به منظور بررسی وضعیت رشد جنین، میزان مایع آمنیوتیک، نمایش جنین، وضعیت جفت و ناهنجاری‌ها درخواست داده می‌شود.

آزمایش غربالگری دیابت بارداری: به منظور غربالگری دیابت بارداری، پزشک معمولاً برای همۀ زنان باردار در هفته‌های ۲۴ تا ۲۸ بارداری، آزمایش‌هایی را توصیه می‌کند. معمولاً آزمایش‌های غربالگری دیابت بارداری به دو روش انجام می‌شوند. یکی از این روش‌ها تست چالش گلوکز است. در این روش به زن باردار، ۵۰ گرم گلوکز خوراکی داده می‌شود و بعد از یک ساعت گلوکز خون از طریق یک نمونه‌گیری خون ساده اندازه‌گیری می‌شود، درصورتی‌که گلوکز خون کمتر از ۱۴۰میلی‌گرم در دسی‌لیتر باشد، وضعیت طبیعی محسوب خواهد شد و در غیر این صورت، مرحلۀ دوم آزمایش که آزمایش تحمل گلکوز خوراکی است درخواست می‌شود. در این آزمایش ابتدا قند خون ناشتا اندازه گرفته می‌شود و سپس به فرد ۱۰۰ گرم گلوکوز خوراکی داده می‌شود و میزان قند خون سه بار؛ یک ساعت، دو ساعت و سه ساعت پس از خوردن گلوکز اندازه‌گیری می‌شود. پزشک با بررسی نتایج، تشخیص قطعی دیابت بارداری را می‌دهد. روش دیگر روش یک مرحله‌ای است که در آن آزمون چالش گلوکز حذف شده است و پزشک تست تحمل گلوکز خوراکی دو ساعته با ۷۵ گرم گلوکز را درخواست می‌کند.

غربالگری نقص مادرزادی جنین

آزمایش‌های غربالگری برای بررسی میزان احتمال وجود اختلالات ژنتیکی و نقص‌‌های مادرزادی در جنین استفاده می‌شود. مهم‌ترین اختلالات کروموزومی که در این غربالگری غربال می‌شود، تریزومی‌ها هستند که در این بین سندرم داون شایع‌ترین می‌باشد. آزمایش‌‌های غربالگری معمولاً میزان خطر ابتلا به یک اختلال یا بیماری را نشان ‌‌می‌دهد و پرخطر بودن یک نتیجه به این معنی نیست که کودک حتماً با آن بیماری یا اختلال متولد خواهد شد. از طرفی کم‌خطر بودن نتیجۀ یک آزمایش نیز به معنی یک بارداری بدون مشکل نخواهد بود. انجام آزمایش‌های غربالگری نقص مادرزادی جنین در بارداری به همۀ زنان توصیه می‌شود، اما اگر بر اساس نتیجۀ آزمایش‌های غربالگری یا نظر پزشک، مادر باردار در گروه پرخطر دسته‌بندی شود، پزشک ممکن است آزمایش‌های تشخیصی دیگری را نیز تجویز کند. برای بررسی اختلالات ژنتیکی و نقص‌های مادرزادی در جنین، از آزمایش‌های غربالگری به شکل‌های زیر استفاده می‌شود:

غربالگری سه ماهۀ اول: پزشک در حدود هفته‌های ۱۱ تا ۱۳ بارداری ‌‌می‌تواند به کمک سونوگرافی NT، وضعیت پشت گردن جنین را بررسی کند. کلفت بودن پوست پشت گردن جنین یا وجود چروک‌‌هایی در این ناحیه ‌‌می‌تواند به معنی بالا بودن احتمال سندرم داون باشد. این آزمایش همزمان با یک آزمایش خون انجام می‌شود که در آن سطح بتای آزاد گنادوتروپین جفتی انسان یا hCG و پروتئین A پلاسما (PAPP-A) اندازه‌گیری می‌شود. این مجموعه آزمایش با عنوان غربالگری سه ماهۀ اول شناخته می‌شود.

غربالگری یکپارچه: اگر در غربالگری سه ماهۀ اول امکان سونوگرافی NT وجود نداشته باشد، غربالگری یکپارچه توصیه می‌شود. در این آزمایش، پزشک با ترکیب نتیجۀ آزمایش خون هفته‌های ۱۱ تا ۱۳ و ترکیب آن با نتایج آزمایش نشانگرهای چهارگانه در هفته‌های ۱۵ تا ۱۷ به بررسی احتمال نقص‌ها می‌پردازد. نتیجۀ این آزمایش ترکیبی، خطر ابتلای جنین به سندرم داون و نقص‌های لولۀ عصبی را اندازه‌گیری ‌‌می‌کند.

آزمایش غربالگری سه ماهۀ دوم: پزشک در این آزمایش با بررسی نمونه خون، سطح چهار نوع مادۀ مختلف را بررسی ‌‌می‌کند که از طریق جنین و جفت به وجود آمده است. وجود میزان معینی از این موارد در خون شما می‌تواند به معنای این باشد که احتمال وجود نقص مادرزادی یا نقص لولۀ عصبی در جنین زیاد است. این آزمایش در سه ماهۀ دوم بارداری و معمولاً بین هفته‌های ۱۵ تا ۱۷ انجام ‌‌می‌شود. نتیجۀ غربالگری با گزارش درسه سطح کم‌خطر، خطر متوسط و پرخطر ارزیابی می‌شود. اگر غربالگری سه ماهۀ اول پرخطر گزارش شود، بررسی‌های بیشتری برای فرد انجام می‌شود. اگر خطر متوسط گزارش شود غربالگری سه ماهۀ سوم مورد نیاز است و اگر کم‌خطر گزارش شود، به انجام غربالگری سه ماهۀ دوم نیازی نیست ولی در شرایطی که غربالگری در سه ماهۀ اول انجام نشده باشد، غربالگری سه ماهۀ دوم مورد نیاز خواهد بود.

سونوگرافی آنومالی: این سونوگرافی معمولاً در هفته‌های ۱۶ تا ۱۸ بارداری انجام می‌شود و به پزشک این امکان را می‌دهد که جنین در حال رشد را مشاهده کند و به دنبال نشانه‌های خاص برخی عارضه‌های ساختاری در جنین باشد. همچنین پزشک در سونوگرافی آنومالی می‌تواند مشکلات قلب، ستون فقرات، شکم، صورت یا بخش‌های دیگر بدن جنین را تشخیص بدهد. هدف از این سونوگرافی بررسی وضعیت رشد جنین و مشکلات احتمالی در رشد اوست.

آزمایش DNA آزاد جنینی: این آزمایش یک روش قطعی در تشخیص ناهنجاری‌های ژنتیکی است. در این آزمایش، DNA جنین که از خون مادر استخراج شده است، از لحاظ وجود سندرم داون و تریزومی ۱۳ و ۱۸ بررسی می‌شود. این آزمایش از هفتۀ ۱۰ بارداری به بعد قابل انجام است. پزشکان انجام این آزمایش را فقط به زنانی توصیه ‌‌می‌کنند که بارداری پرخطر دارند. این آزمایش در حال حاضر در ایران انجام نمی‌شود. این روش به دلیل کم‌خطر بدون می‌تواند جایگزین روش‌های تهاجمی مثل آمنیوسنتز باشد و برخی آزمایشگاه‌ها، نمونه‌ها را به آزمایشگاه‌های خارج از کشور ارسال می کنند.

​​​​​​​آزمایش‌‌های تشخیصی تهاجمی

این نوع آزمایش‌های تشخیصی، آزمایش‌هایی تهاجمی است که برای تشخیص قطعی نقص‌های مادرزادی استفاده می‌شود. از آنجا که این آزمایش‌ها می‌تواند باعث آسیب رساندن به جنین شود، انجام آنها با احتیاط صورت می‌گیرد. در مواردی که غربالگری پرخطر باشد، معمولاً آزمایش‌های تشخیصی برای اطمینان از وجود ناهنجاری انجام می‌شود. این آزمایش‌ها به این دلیل که دقت بالایی در تشخیص دارند، تنها ملاک پزشکی قانونی برای صدور مجوز ختم بارداری است.

نمونه‌برداری از پرزهای جفتی یا CVS: در این آزمایش، پزشک با وارد کردن یک سوزن به داخل شکم یا وارد کردن یک لولۀ باریک به درون واژن، نمونۀ کوچکی از جفت برمی‌دارد و با بررسی نمونه، سندرم داون یا دیگر عارضه‌‌های ژنتیکی را تشخیص ‌‌می‌دهد. این آزمایش با اطمینان، وجود یا نبود مشکل را نشان ‌‌می‌دهد اما مثل آمنیوسنتز با خطر سقط جنین همراه است.

آمنیوسنتز (Amniocentesis): پزشک با وارد کردن یک سوزن به داخل شکم مادر، نمونه‌ای از مایع اطراف جنین بر‌‌می‌دارد و آن را برای تشخیص اختلالات کروموزومی و نقص‌‌های مادرزادی بررسی ‌‌می‌کند. این آزمایش امکان تشخیص نقص‌های لولۀ عصبی را نیز برای پزشک فراهم می‌کند. آمنیوسنتز با خطراتی مانند سقط جنین همراه است. این آزمایش معمولاً در هفتۀ ۱۶ بارداری انجام می‌شود.

عکسهای نی نی های ناز و زیبا

انتخاب پزشک مناسب برای بارداری

پزشک مهم‌ترین نقش را در مراقبت‌های دوران بارداری بر عهده دارد و می‌تواند با مشاوره و تشخیص صحیح، در داشتن تجربه‌ا‌ی دلنشین در بارداری مؤثر باشد و به شما کمک کند تا نوزاد سالمی را به دنیا بیاورید. به همین دلیل، انتخاب یک پزشک مناسب برای دریافت مراقبت‌های بارداری اهمیت ویژه‌ای دارد. مادران باردار نزدیک به یک سال و در نوبت‌های زیادی به پزشک مراجعه خواهند کرد، بنابراین اطمینان به پزشک و راحت بودن با او می‌تواند در پیگیری این مراقبت‌ها توسط مادر مؤثر باشد. این مطلب به شما کمک خواهد کرد تا پزشک مناسبی را برای مراقبت‌های دوران بارداری خود انتخاب کنید.

انتخاب پزشک یکی از دغدغه‌های زنان باردار است. مراقبت‌های بارداری معمولاً نیازمند حضور پررنگ پزشک متخصص زنان و زایمان است. اگرچه در برخی از نقاط کشور با توجه به میزان امکانات، ممکن است بخشی از خدمات مراقبت و سلامت بارداری توسط ماما ارائه شود. اما در بسیاری موارد، نیاز به حضور و مراقبت پزشکی توسط یک پزشک متخصص زنان و زایمان وجود خواهد داشت. اگر تصمیم به بارداری گرفته‌اید، بهتر است پزشک خود را قبل از اقدام به بارداری انتخاب کنید. مراقبت‌های پیش از بارداری می‌تواند در داشتن یک بارداری سالم به شما کمک کند.

قبل از اقدام شما برای باردار شدن، پزشک می‌تواند با انجام آزمایش‌ها و معاینه‌های پیش از بارداری، از وضعیت سلامت شما مطلع شود و راهنمایی‌های لازم را در اختیارتان قرار دهد. در برخی موارد، مادر به دلیل وجود برخی از فاکتور‌های افزایش خطر مانند بیماری‌های مزمن دیابت یا سن بالا، نیازمند مراقبت‌های ویژه‌ای در طول بارداری است. به همین دلیل، بهتر است پزشک متخصصی را انتخاب کنید که در زمینۀ بارداری‌های پرخطر تجربۀ کافی دارد. پزشک زنان و زایمان علاوه بر دوران بارداری، زایمان شما را نیز بر عهده خواهد گرفت. این پزشکان معمولاً جراح نیز هستند و در صورت نیاز به سزارین این عمل را انجام می‌دهند. اگر پزشک خود را قبل از اقدام به بارداری انتخاب نکرده‌اید، بهتر است در اولین فرصت بعد از مطلع شدن از بارداری، برای شروع مراقبت‌های بارداری به یک پزشک مراجعه کنید. بهترین زمان برای انجام اولین ملاقات با پزشک بین هفته‌های ششم تا ۱۰ بارداری است. هرچه مراقبت‌های شما زودتر شروع شود، احتمال به وجود آمدن مشکلات در طول دوران بارداری کمتر خواهد شد. درصورتی‌که هنگام بارداری و به دلایلی تصمیم به تغییر پزشک یا مامای خود گرفتید، می‌توانید در فرصت مناسب و با آرامش خاطر فرد دیگری را برای مراقبت‌های بارداری و زایمان انتخاب کنید.

توجه به نکاتی پیش از انتخاب پزشک

حساسیت افراد نسبت به انتخاب پزشک متفاوت است و مواردی که هر زن باردار در انتخاب یک پزشک در نظر می‌گیرد با دیگر زنان تفاوت دارد. به همین دلیل، بهتر است مواردی را که فکر می‌کنید برای شما مهم است، پیش از انتخاب پزشک در نظر بگیرید و سپس با توجه به شرایط، پزشک مورد نظر را انتخاب کنید. موارد زیر ممکن است برای انتخاب یک پزشک مناسب مفید باشد:

تخصص و مهارت پزشک: تمام پزشکان زنان و زایمان، تحصیلات مرتبط با این حوزه را دارند و بعد از آزمون‌های زیادی توانسته‌اند مدرک خود را به دست آورند، به همین دلیل می‌توان تصور کرد که اکثر پزشکان زنان و زایمان تخصص کافی برای ارائۀ مراقبت‌های بارداری را دارا هستند. اما در موارد خاص و در صورت وجود بارداری پرخطر یا سایر موارد، ممکن است برخی از پزشکان، تخصص و تجربۀ بهتری داشته باشند. اگر فکر می‌کنید تخصص و تجربۀ پزشک در موضوعی خاص برای شما مهم است، پیش از انتخاب پزشک در مورد آن تحقیق کنید.

توجه به توصیۀ دیگران: ممکن است اقوام، دوستان یا سایر پزشکان شما بتوانند در پیدا کردن یک پزشک زنان و زایمان خوب کمک کنند. این افراد شناخت بهتری از شما و توقع شما دارند و حتی ممکن است فردی که آنها معرفی می‌کنند بیشتر مورد اعتماد شما قرار گیرد. بد نیست برای انتخاب پزشک از دوستان و اقوام خود کمک بگیرید و به تجربه‌های آنها در مورد پزشک زنان و زایمانشان گوش کنید؛ ولی توجه کنید که در نهایت این شما هستید که باید پزشک خود را انتخاب کنید.

هزینه‌ها و طرف قرارداد بودن پزشک با بیمه: اگرچه بارداری و زایمان بسیار خوشایند است، اما هزینه‌هایی نیز به دنبال دارد. اگر تمایل به زایمان در بیمارستان خصوصی دارید، هزینه‌ها و پوشش بیمه، گاهی حتی انتخاب پزشک و بیمارستان را تحت تأثیر قرار می دهد. اگر بارداری برنامه‌ریزی شده باشد، خانواده‌ها معمولاً هزینه‌ها را از قبل تأمین می‌کنند یا تحت پوشش بیمۀ درمانی یا بیمۀ مکمل قرار می‌گیرند. به این ترتیب، انتخاب یک پزشک طرف قرارداد بیمه به کم شدن هزینه‌های تولد یک نوزاد کمک خواهد کرد. پس اگر می‌خواهید از خدمات بیمۀ درمانی و بیمۀ تکمیلی خود استفاده کنید، حتماً در انتخاب پزشک به این موضوع توجه کنید.

نزدیک بودن مطب به محل زندگی شما: تعداد نوبت‌های مراجعه به پزشک در دوران بارداری زیاد است. این مراجعه‌ها در اوایل بارداری ماهی یک بار است و در اواخر بارداری به هفته‌ای یک بار خواهد رسید. به همین دلیل، باید رفت‌وآمد به مطب پزشک را در نظر بگیرید. اگر پزشک شما در شهر دیگری باشد، ممکن است رفت‌وآمد مشکلاتی را برای شما به وجود آورد. اگر در شهر بزرگی زندگی می‌کنید و فاصلۀ پزشک تا خانۀ شما زیاد است، در اواخر بارداری نشستن در خودرو یا تحمل ترافیک سنگین برای رسیدن به مطب پزشک خیلی مشکل خواهد بود. اگرچه برای بسیاری از افراد، محل مطب نسبت به بقیۀ موارد، نقش کمتری در انتخاب پزشک دارد، اما وقتی وارد هفته‌های آخر بارداری می‌شوید، اهمیت این موضوع را بیشتر درک خواهید کرد.

انتخاب یک بیمارستان برای زایمان: در انتخاب بیمارستان به این نکته دقت کنید که پزشکان معمولاً زایمان را در بیمارستان‌های طرف قرارداد با خودشان انجام می‌دهند. پس اگر شما برای زایمان، بیمارستان خاصی را مد نظر دارید، گزینه‌های شما برای انتخاب پزشک محدود خواهد شد. می‌توانید پزشک دلخواه خود را از میان پزشکانی انتخاب کنید که با آن بیمارستان کار می‌کنند. برای کسب نتیجۀ بهتر می‌توانید از زنانی که تجربۀ زایمان در آن بیمارستان دارند یا کارکنان بیمارستان تحقیق کنید.

توجه به نکاتی بعد از انتخاب پزشک

بعد از انتخاب پزشک که بیشتر بر اساس تحقیقات شما و گفته‌های سایرین خواهد بود، دیگر وقت آن رسیده است که از نزدیک با پزشک خود آشنا شوید و ماه‌های پیش رو را تا تولد نوزاد با مراقبت‌های او سپری کنید. حالا خودتان از نزدیک با تمام مواردی مواجه خواهید شد که ممکن است انتخاب شما را تحت تأثیر قرار بدهد. ممکن است بعد از مدتی اعتماد خود را به پزشکتان از دست بدهید یا احساس کنید که او به اندازه‌ای که شما توقع دارید دلسوز نیست. واقعیت این است که بیشتر پزشکان دلسوز و مراقب هستند و به اندازۀ خودتان نگران سلامتی شما و جنینتان هستند، اما ممکن است بعد از مدتی، پزشکی که همه از او تعریف می‌کنند برای شما غیرقابل اعتماد و بداخلاق به نظر برسد و برعکس پزشکی که شما فکر می‌کنید بسیار متبحر و خوش‌برخورد است، از نظر یک مادر دیگر خیلی بداخلاق به نظر برسد. نگرانی‌های شما و برخورد‌های پزشک باعث می‌شود که سطح توقع شما تغییر کند. بهتر است این مشکلات و نگرانی‌های خود را با پزشک نیز در میان بگذارید، زیرا این نکته مهم است که در طول بارداری به پزشک خود اعتماد داشته باشید. بهتر است در روابطتان با پزشک به موضوعاتی اهمیت بدهید که در سلامت شما و جنین تأثیرگذار است و از برخی مسائل کم‌اهمیت چشم‌پوشی کنید. برخی از مواردی که ممکن است در ملاقات‌های خود با پزشک و در مطب او با آنها مواجه شوید در زیر آمده است:

فراهم نمودن یک فضای امن و خصوصی هنگام صحبت و معاینه: ایجاد فضایی امن و خصوصی هنگام انجام معاینات و در نظر گرفتن اصل رازداری شاید اولین خواستۀ هر فردی از پزشکش باشد. فضا و زمان کافی برای برقراری ارتباط و مطرح کردن مشکلات شما لازم است. پزشکی که به دلیل شلوغی مطبش به ناچار مراجعینش را به طور همزمان ملاقات می‌کند، علاوه بر اینکه چنین احساس و فضایی را فراهم نمی‌کند، احتمالاً در مراقبت از زنان باردار نیز تمرکز کافی ندارد و ممکن است دچار اشتباه شود. او شاید حتی فراموش کند برخی مراقبت‌های ضروری را در زمان مناسب انجام دهد. همچنین با بی‌توجهی، شرایط عاطفی و احساسی زن باردار را نادیده می‌گیرد.

صرف زمان کافی برای معاینه و مراقبت: تجربه ثابت کرده است که معاینه و مراقبت کامل از خانم باردار، حداقل حدود ۲۰ تا ۳۰ دقیقه به طول می‌انجامد. اگر به دلیلی مراقبت‌های ویژه‌ای مورد نیاز باشد، این زمان می‌تواند بیشتر طول بکشد. بنابراین پزشک باید این زمان را برای خانم باردار در نظر بگیرد.

ایجاد ارتباط دوطرفه بین زنان باردار و پزشک: برقراری ارتباط بین پزشک و بیمار همیشه بخشی از اصول مراقبت محسوب می‌شود و این ارتباط هنگام بارداری معنای خاصی پیدا می‌کند. پزشک باید به خانم باردار فرصت کافی بدهد تا او بتواند از نگرانی‌هایش سخن بگوید و پرسش‌هایش را مطرح کند. همچنین باید در کمال آرامش به سوالات مراجع پاسخ گوید. پزشک باید قادر باشد از استرس زن باردار و خانوادۀ او کم کند و نگرانی‌هایشان را به حداقل برساند. همچنین باید علاوه بر حفظ احترام، مادر را در مورد مراقبت‌هایی که انجام می‌دهد، توجیه کند و دلیل انجام هر کاری را برای او توضیح دهد.

ارائۀ آموزش‌های کافی به مادران: پزشک باید شرایطی فراهم کند تا مادر باردار نسبت به مسائل مرتبط با شرایط خود آگاهی کافی پیدا کند. دادن اطلاعات صحیح و در وقت مناسب به شما و همسرتان باعث کاهش اضطرابتان خواهد شد. همین‌طور معرفی برخی کتاب‌ها یا سایت‌های اینترنتی علمی و معرفی شما به کلاس‌های آمادگی برای زایمان می‌تواند موجب افزایش شناختتان از بارداری شود.

حضور همسر در کنار شما: حضور همسر در کنار شما علاوه بر این که موجب احساس آرامش شما می‌شود، در پذیرش نقش پدری به او کمک می‌کند. واقعیت این است که شما رشد جنین را در وجود خود احساس می‌کنید و همین موضوع در تطبیق روانی شما با پذیرش نقش مادری تأثیر خواهد داشت. اما مردان این شانس را نخواهند داشت و قطعاً حضور آنان در مطب پزشک و شنیدن صدای قلب جنین به آنها کمک می‌کند تا احساس بهتری داشته باشند. علاوه بر این، پس از درکشان از توصیه‌های پزشک، سعی خواهند کرد تا در اجرای آنها به شما کمک کنند.

موقعیت جغرافیایی مطب: اگرچه تمام سعی خود را کرده‌اید که یک مطب نزدیک به محل سکونت خود انتخاب کنید، اما وقتی با ماشین شخصی برای مراجعه به پزشک می‌روید، متوجه خواهید شد که جای پارک مناسبی پیدا نمی‌کنید یا ممکن است مطب، آسانسور نداشته باشد و شما متوجه این موضوع نشده‌اید و حالا که در ماه‌های آخر بارداری هستید، بالا رفتن از چند پله خیلی برای شما سخت شده است. تمام این موارد به ظاهر بی‌اهمیت باعث کلافگی و نارضایتی شما می‌شود. اگر از ابتدا به این موارد توجه نکرده‌اید، بهتر است در دوران بارداری با آن کنار بیایید و اجازه ندهید در حس شما نسبت به خدمات پزشک خللی ایجاد کند.

انتظار کشیدن طولانی در مطب: شاید وقتی شما سعی می‌کردید که برای سلامت نوزادتان، بهترین پزشک شهر را انتخاب کنید، به این موضوع توجه نکرده بودید که مراجعه‌کنندگان این پزشک از بقیه بیشتر خواهد بود. حالا برای معاینه‌ها باید زمان بیشتری را در مطب منتظر بمانید. دلیل انتظار شما این است که پزشک باید برای تمام مادران وقت کافی را بگذارد و ممکن است سوال‌ها یا معاینات یک مادر باردار کمی بیشتر طول بکشد و همین باعث تغییر در زمان‌بندی‌ها شود. بهتر است آرام باشید و سر خود را با خواندن مجله یا گپ زدن با سایر مادر‌ها در مطب گرم کنید. بدانید که پزشک برای شما نیز همین وقت را صرف خواهد کرد و شما نیز می‌توانید تمام سوال‌‌ها و نگرانی‌های خود را با پزشک مطرح کنید، حتی اگر کمی بیشتر از حد معمول طول بکشد. بهتر است اجازه ندهید این مسائل باعث ناراحتی شما شود یا تأثیری در اعتماد شما به پزشک ایجاد کند.

میزان توجه پزشک به شما: پزشک ممکن است در جلسۀ ملاقات، ابتدا پروندۀ شما را بررسی کند و در صورت نیاز، مواردی را از شما بپرسد و بعد معاینات خود را انجام دهد. در پایان ممکن است توضیحاتی را به شما بدهد، اما ممکن است لزومی برای ارائۀ توضیحات نبیند و شما هم سوالی نکنید و جلسۀ معاینه شما بدون مکالمه‌ای تمام شود. نگران نباشید، وقتی پزشک توضیحی به شما نداده است، یعنی همه چیز همان‌طور که باید پیش رفته است و باید خوشحال باشید. توقع نداشته باشید که پزشک ذهن شما را بخواند و سوال‌‌های ناگفتۀ شما را پاسخ بدهد، اگر سوالی دارید باید واضح به او بگویید. پزشک برای رسیدگی به سایر مادران که در مطب منتظر هستند، سعی می‌کند از موارد اضافه پرهیز کند. اگر دوست دارید پزشک برای شما وقت بیشتری بگذارد ولی او این کار را نمی‌کند و این باعث سلب اعتماد و ایجاد نگرانی در شما می‌شود، بهتر است موضوع را با او مطرح کنید. مراقبت از سلامت شما، جنین و رفع نگرانی‌های شما وظیفۀ اوست و اگر شما این نگرانی خود را مطرح کنید، او قطعاً سعی خواهد کرد که آن را برطرف کند.

رفتار پرسنل مطب: در بعضی از مطب‌ها، یک ماما در کنار پزشک مشغول به کار است و بررسی‌های اولیه مثل اندازه‌گیری قد و وزن را انجام می‌دهد و پزشک بر اساس آن برای شما دارو یا آزمایش تجویز می‌کند یا دستورهای مناسبی را توصیه خواهد کرد. اگر رفتار ماما یا سایر پرسنل مطب با شما مناسب نیست و باعث ایجاد نگرانی و ناراحتی در شما می‌شود، موضوع را با پزشک در میان بگذارید و اجازه ندهید این نگرانی و ناراحتی در شما باقی بماند.

مادامی که مراقبت کافی و درست از سلامت شما و جنین انجام شود، جای هیچ نگرانی نیست. اما اگر احساس می‌کنید پزشک مراقبت‌های صحیحی انجام نمی‌دهد یا دیگر نمی‌توانید به او اعتماد کنید، بهتر است به فکر تغییر پزشک خود باشید. سعی کنید در انتخاب پزشک جدید دقت کنید. مراقب این موضوع نیز باشید که تغییر پزشک منجر به اختلال در مراقبت‌های دوران بارداری شما نشود.